چگونگی عملکرد دیسک و صفحه ماشین

دیسک و صفحه خودرو

این روزها تقریباً همه افراد صاحب یک یا چند خودرو هستند و برای جابه‌جایی و حمل و نقل ترجیح می‌دهند تا خودشان رانندگی کنند. حرکت یک اتومبیل ناشی از هماهنگی و عملکرد صحیح بخش‌های مختلف آن است. تمامی بخش‌های یک خودرو مهم هستند و لازم است تا شما به ‌عنوان یک راننده، تا حدودی با اهمیت و عملکرد هر بخش آشنا شوید.

دیسک و صفحه، بخش جدایی‌ناپذیر در تمامی وسایل نقلیه است و داشتن اطلاعاتی مانند نحوه عملکرد، زمان تعویض و مشکلات آن می‌تواند تا حدودی به شما در صرفه‌جویی هزینه‌ها کمک کند. همچنین این اطلاعات به شما کمک می‌کند تا متوجه شوید که چگونه می‌توان عمر دیسک و صفحه را افزایش داد و تا حد زیادی از هزینه‌های بیهوده جلوگیری کرد. در این نوشتار از گروه اکسون پارت تولید کننده قطعات یدکی خودرو اطلاعات کاملی را درباره تأثیر دیسک و صفحه در خودرو و زمان تعویض آن در اختیار شما قرار خواهیم داد.

دیسک و صفحه خودرو کجا قرار دارد؟

دیسک و صفحه بخشی از گیربکس یا جعبه‌دنده را به خود اختصاص می‌دهند و وظیفه انتقال نیرو به عهده آن‌ها است. نتیجه این انتقال نیرو افزایش قدرت خودرو شماست. در طی این فرایند، راننده هنگامی‌که خودرو در حال حرکت است با کمک دنده، نیرو را افزایش می‌دهد و آن را به چرخ‌دنده‌ها منتقل می‌کند. با توجه به شرایط، به منظور انتقال نیرو، دنده را بیشتر می‌کنیم یا با استفاده از دنده‌معکوس قدرت خودرو را افزایش می‌دهیم. در خودروهای با دنده دستی، این روند توسط راننده انجام می‌شود، در حالی که در خودروهای اتوماتیک تعویض دنده به ‌صورت اتوماتیک است.

چگونگی عملکرد دیسک و صفحه ماشین

سیستم کلاچ شامل دو دیسک می‌شود که یکی از آن‌ها به میل‌لنگ اتصال دارد و دیگری نیروی موتور را به گیربکس انتقال می‌دهد. شما زمانی که کلاچ را فشار نمی‌دهید، این دو دیسک به یکدیگر چسبیده‌اند. با فشار پا روی پدال کلاچ، دو صفحه از یکدیگر دور شده و تماس بین صفحه اصطکاک با قطعه فلایول برقرار می‌شود. سپس چرخش آن آغاز شده و در نهایت نیروی دریافتی را به گیربکس انتقال می‌دهد. به دنبال آن انرژی موتور با کمک کلاچ به جعبه‌دنده منتقل شده و چرخ‌ها را به حرکت درمی‌آورد. زمانی که فشار قطع شود، تماس بین دیسک اصطکاکی و فلایول کم می‌شود و تنها صفحه روی فلایول لغزش دارد.

لازم است بدانید که از طریق شفت ورودی، انتقال نیرو از صفحه کلاچ صورت می‌گیرد و فنر دیافراگمی، کاهش فشار را انجام می‌دهد. زمانی که دنده‌ها عوض می‌شوند باید نیرو از موتور به جعبه‌دنده منتقل نشود و این کار توسط کلاچ انجام خواهد شد.

قطعات تشکیل‌دهنده دیسک و صفحه خودرو

• فلایویل

فلایویل که به آن چرخ طیار نیز گفته می‌شود به شکل یک صفحه دایره‌ای فلزی است و در انتهای میل لنگ قرارگرفته است. این قطعه وظیفه دارد تا نیروی جنبشی میل‌لنگ را به گیربکس انتقال دهد و ارتعاشات شدید موتور را جذب کند.

• صفحه کلاچ

صفحه کلاچ از اصلی‌ترین بخش‌های سیستم کلاچ بوده که به‌ طور مستقیم با فلایویل در تماس است. برای این‌که بین این دو قطعه اصطکاک به وجود نیاید، لنت مخصوصی، صفحه کلاچ را پوشانده است. یک صفحه ارتعاش گیر در مرکز این بخش قرار دارد تا از تکان‌های شدید خودرو در هنگام تعویض دنده جلوگیری کند.

• صفحه فشار

این قطعه وظیفه دارد تا برای برقراری تماس بین صفحه اصطکاک و فلایویل فشار لازم را تأمین کرده و از لغزش دیسک بر روی فلایویل در حین دوران جلوگیری کند.

• فنر

فنر در دو مدل مارپیچی و دیافراگمی وجود دارد و وظیفه دارد تا دیسک کلاچ را بر روی صفحه کلاچ فشرده کند.

• یاتاقان رها کننده

این قطعه شامل دو بخش پوسته و بلبرینگ می‌شود و هنگامی‌که بر روی کلاچ فشار می‌آورید به زبانه‌های فنر دیافراگمی نیرو وارد می‌کند.

• بلبرینگ

وظیفه این قطعه فشردن تیغه‌های فنر صفحه کلاچ است و حرکتی در خلاف جهت حرکت صفحه کلاچ دارد.

• دوشاخه

این قطعه روی بلبرینگ کلاچ قرار گرفته است و روی آن حرکت می‌کند.

• پدال

پدال قطعه‌ای است که زیر پای راننده قرار دارد و با یاتاقان رها کننده از طریق مکانیزم کابلی یا هیدرولیکی تماس برقرار می‌کند.

انواع مختلف دیسک و صفحه

• یک‌صفحه‌ای
• دوصفحه‌ای
• اتوماتیک
• روغنی
• خشک

نشانه‌های خرابی دیسک و صفحه

نشانه‌های مختلفی وجود دارد که خبر از زمان تعویض صفحه کلاچ می‌دهد. این نشانه‌ها را در ادامه بررسی می‌کنیم:

• یکی از این نشانه‌ها مربوط به زمانی می‌شود که اتومبیل خود را در دنده یک گذاشته و کلاچ را رها می‌کنید و سپس موتور و اتاق خودرو شروع به لرزش می‌کنند.
• نشانه دیگر این است که وقتی ماشین شما در حالت سکون قرار دارد، دنده را روی حالت 2 قرار می‌دهیم و کلاچ را رها می‌کنیم؛ در صورتی که خودرو حرکت کند و خاموش نشود، یعنی دیسک و صفحه تمام شده و نیاز به تعویض دارد. ولی در صورت خاموش شدن سریع خودرو، نیازی به تعویض دیسک و صفحه ندارید.
• در صورتی که احساس کردید در سربالایی‌های با شیب نیمه‌شدید، دائم باید دنده را به شماره‌های سنگین تغییر دهید، یعنی باید صفحه کلاچ را عوض کنید.
• نشانه دیگر این است که متوجه گاز خوردن زیاد ماشین می‌شوید، در حالی که شاهد حرکت و شتاب چندان خوبی نیستید. در این شرایط لازم است تا برای تعویض دیسک و صفحه اقدام کنید.
• حالت دیگر جا نرفتن دنده‌های خودرو در حالت‌های دنده یک و دنده‌عقب است و برای جا رفتن آن‌ها باید چند بار تلاش کنید. این علامت را نشانه‌ای برای رسیدن زمان تعویض دیسک و صفحه بدانید.

از دیگر نشانه‌های خرابی دیسک و صفحه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تلق تلق کردن

در هنگام استفاده از کلاچ و تلق تلق کردن آن، به احتمال زیاد روی دیسک کلاچ، روغن و یا آلودگی‌هایی قرار گرفته است. نتیجه وجود این آلودگی‌ها، سایش ناهموار است که به خاطر لیز خوردن دیسک کلاچ اتفاق می‌افتد و باعث تلق تلق می‌شود.

• صدای جیرجیر مانند

در صورتی که هنگام استفاده از کلاچ صدای جیرجیر یا جیغ مانند به گوشتان رسید، حتماً آن را مورد بررسی قرار دهید. صدای جیرجیر می‌تواند نشان‌دهنده فرسودگی و یا آسیب دیدن بلبرینگ کلاچ باشد.

• وجود ارتعاش

ارتعاش و لرزش ماشین در هنگام آزاد شدن کلاچ و یا شتاب گرفتن بعد از توقف نشانه دیگری از وجود خرابی در دیسک و صفحه است. این مشکل می‌تواند خرابی فلایول و دیسک و صفحه را نشان دهد یا این‌که ناشی از فنرهای شل و یا دسته‌موتور فرسوده باشد.

عوامل تأثیرگذار در کاهش عمر دیسک و صفحه

اهمیت دیسک و صفحه در عملکرد خودرو باعث می‌شود تا ما بخواهیم در این بخش درباره کارهایی که می‌تواند عمر دیسک و صفحه اتومبیل شما را کاهش دهد، صحبت کنیم. برای جلوگیری از هزینه‌های اضافی و افزایش عمر دیسک و صفحه از انجام دادن این کارها خودداری نمایید. از جمله عوامل تأثیرگذار در کاهش عمر دیسک و صفحه عبارتند از:

• انتخاب دنده اشتباه

در طول رانندگی به‌خصوص در مسیرهای سربالایی باید به انتخاب دنده درست دقت کنید. برای سربالایی‌ها، مناسب‌ترین دنده، دنده یک و دو است. دیگر دنده‌ها فشار زیادی را به خودرو وارد می‌کنند.

• تعویض اشتباه دنده

دقت کنید که هر بار می‌خواهید دنده را عوض کنید حتماً کلاچ را تا انتها بفشارید. در صورت عدم انجام این کار، صفحه کلاچ شما آسیب خواهد دید. به ‌عوض کردن صحیح دنده در طول رانندگی دقت کنید تا زمان تعویض دیسک و صفحه عقب بیفتد. حتماً بعد از آن که دنده را عوض کردید، پایتان را از روی کلاچ بردارید. قرار دادن دائم پا روی کلاچ در طول رانندگی فشار بالایی را به دیسک و صفحه وارد می‌کند.

• داشتن شتاب زیاد

خودروهایی که رانندگان آن‌ها با سرعت و شتاب بالایی رانندگی می‌کنند، عمر صفحه کلاچ اتومبیل خود را کاهش می‌دهند. شتاب‌های بالا اثرات تخریب‌کننده روی دیسک و صفحه می‌گذارد.

• رانندگی در ترافیک‌های سنگین

در ترافیک‌های سنگین ما همواره مجبوریم که کلاچ را در مدت زمان‌های طولانی نگه‌ داریم. ترافیک‌های سنگین در شهرهای بزرگ وجود دارد و حتی رانندگان حرفه‌ای نیاز دارند تا در این مدت پایشان را روی کلاج نگه دارند تا از بروز تصادفات جلوگیری کنند.

• پرهیز از حمل بارهای سنگین

حمل بارهای سنگین با خودرو باعث کاهش عمر دیسک و صفحه می‌شود به‌خصوص در مسیرهای سربالایی و شیب‌دار که فشار زیادی روی ماشین شما قرار دارد. در این شرایط از رانندگی‌های هیجانی و تعویض باشتاب دنده خودداری کنید. همچنین بکسل کردن خودرو می‌تواند تأثیرات مخربی را روی اتومبیل شما بگذارد. سعی کنید در طول بکسل کردن از ترمزهای بیجا اجتناب کنید.

• پرهیز از توقف در سربالایی‌ها

با قرار گرفتن خودرو در سربالایی‌ها به‌خصوص در زمان ترافیک، رانندگان برای جلوگیری از حرکت خودرو به سمت عقب، پایشان را روی کلاج بازی می‌دهند. این کار می‌تواند صفحه کلاچ را خراب کند. به‌جای این کار بهتر است از ترمزدستی استفاده کنید.

در هنگام خرید دیسک و صفحه به چه نکاتی باید توجه کنیم؟

پارامترهای مختلفی وجود دارد که لازم است شما برای داشتن یک خرید مطمئن در هنگام تهیه دیسک و صفحه جدید در نظر داشته باشید. ازجمله این پارامترها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• برند صفحه کلاچ: به دنبال دیسک و صفحه با برند معتبر باشید اگر نه باید خیلی سریع برای خرید دوباره دیسک و صفحه اقدام کنید.
• قیمت: با اطلاع از قیمت دیسک و صفحه راحت‌تر می‌توانید انتخابی مطمئن داشته باشید و از سردرگمی نجات پیدا خواهید کرد.
• فنر مارپیچ: به سراغ خرید فنرهای مارپیچ قوی و باکیفیت باشید تا تعمیر خودروی شما به‌صورت اساسی‌تر انجام شود. فنرهای با کیفیت پایین خیلی زود کارایی خود را از دست می‌دهند.
• بلبرینگ کلاچ: در هنگام خرید این قطعه حتماً به کیفیت بالای آن توجه داشته باشید و اگر لازم است آن را به‌طور جداگانه از مجموعه دیسک و صفحه خریداری کنید.
• بسته‌بندی: برای این‌که تا حدودی از بابت اصل بودن دیسک و صفحه مطمئن شوید حتماً به نحوه بسته‌بندی آن دقت کنید. لیبل‌های روی بسته‌بندی و پلمپ بودن آن می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند.

جمع‌بندی

ما در این مقاله سعی کردیم تا به ‌طور کامل درباره اهمیت دیسک و صفحه و نقش آن در حرکت خودرو صحبت کنیم. با رعایت نکاتی که در بالا گفته شد می‌توانید عمر دیسک و صفحه‌ اتومبیل خود را افزایش دهید تا دیرتر لازم شود که برای تعویض آن هزینه کنید. در صورتی که متوجه شدید باید دیسک و صفحه را عوض کنید، حتماً به سراغ یک مکانیک باتجربه بروید تا بهترین برند دیسک و صفحه را به شما معرفی کند. حتی در برخی موارد یک مکانیک باتجربه و با انصاف نیازی به تعویض کل مجموعه نمی‌بیند و تنها قطعات فرسوده را عوض می‌کند تا در هزینه‌های شما صرفه‌جویی شود.