اصطلاح ناک زدن در موتورهای احتراق داخلی، به وضعیتی اشاره دارد که در آن سوخت در سیلندر به طور غیریکنواخت می‌سوزد و صداهای عجیب و غریبی شبیه به کوبش، تق‌تق کردن یا ضربه ایجاد می‌کند. این مشکل یک مسئله جدی است و در صورت حل نشدن، به موتور خودرو آسیب می‌رساند. در این مطلب از اکسون پارت همراه ما باشید تا عواملی که باعث ناک زدن خودرو می‌شوند را بررسی کرده و روش‌های برطرف کردن آن‌ها را بیان کنیم.
مفهوم ناک زدن یا ضربه موتور خودرو چیست؟
اگر در سیلندرها تعادل مناسبی از هوا و سوخت وجود داشته باشد، سوخت مرحله به مرحله و منظم می‌سوزد. در واقع پس از سوختن هر مرحله، شوک کوچکی ایجاد شده و باعث اشتعال سوخت مرحله بعدی می‌شود. حال اگر سوخت به طور غیریکنواخت و ناهموار بسوزد، سوختن‌ها در زمان نامناسبی خاموش شده و ایجاد یک صدای آزاردهنده می‌کنند که به آن ناک زدن می‌گویند. در این شرایط، احتمالا دیواره سیلندر و پیستون موتور شما آسیب خواهند دید.
دلایل ناک زدن موتور خودرو چیست؟
ناک زدن یک مشکل جدی در موتورهای احتراق داخلی است و می‌تواند به دلایل گوناگونی مانند کیفیت نامناسب سوخت، تنظیمات نادرست موتور، خرابی شمع‌ها، رسوب کربن، خرابی سنسور ناک، شرایط دما و فشار و نوع طراحی موتور رخ دهد. در ادامه به بررسی مهم‌ترین دلایل ناک (knock) زدن خودرو خواهیم پرداخت.
خرابی شمع‌ها
اگر شمع‌ها به درستی کار نکنند، فرآیند احتراق در سیلندرها به طور نامنظم انجام می‌شود و این موضوع Knock زدن خودرو را در پی دارد. شمع‌های خراب بر نسبت سوخت و هوا تاثیر می‌گذارند و باعث می‌شوند جرقه در زمانی که باید، شلیک نشود. بنابراین انفجارهای متعدد در سیلندر رخ داده و به اصطلاح خودرو ناک می‌زند. با اینکه طول عمر شمع به شرایط و نوع شمع وابسته است، توصیه می‌شود شمع‌ها را هر پنجاه هزار کیلومتر تعویض کنید. برای آشنایی با دلایل خرابی شمع در خودرو کلیک کنید.
رسوب کربن در سیلندرها
اگر سوخت حاوی مواد کربنی باشد، به طور کامل نمی‌سوزد و در محفظه احتراق رسوبات کربنی ایجاد می‌کند. این رسوبات باعث افزایش فشرده‌سازی و در نهایت ناک زدن خودرو خواهند شد. بنابراین، توصیه می‌شود از سوخت حاوی مواد کربن‌زدا استفاده کنید تا از مسدود شدن سیلندرهای خودرو توسط رسوبات کربنی جلوگیری کند.
مخلوط هوا و سوخت بدون چربی
منظور از مخلوط هوا و سوخت بدون چربی، مخلوطی است که سوخت و هوای کافی ندارد و به‌اندازه کافی سریع نمی‌سوزد. در این صورت، امکان انفجارهای متعدد بالا رفته که باعث ناک زدن خودرو می‌شوند. معمولا مشکلات مربوط به انژکتورهای سوخت، سنسور اکسیژن، سنسور هوای جرمی و پمپ سوخت می‌توانند یک مخلوط هوا و سوخت بدون چربی در موتور ایجاد کنند.
ایراد در زمان‌بندی پیشرانه
همان‌طور که می‌دانید، موتورهای درون‌سوز بر اساس سیستم چهارزمانه مکش، تراکم، انفجار و تخلیه فعالیت می‌کنند. این چهار فرآیند در تمام سیلندرها، بر اساس برنامه‌ریزی جداگانه و یک زمان‌بندی مشخص انجام می‌گیرد و توسط کامپیوتر خودرو کنترل می‌شود. در صورتی که خطایی در برنامه‌ریزی کامپیوتر خودرو رخ دهد، شاهد ناک زدن موتور خواهید بود.
خرابی سنسور ناک
معمولا خودروهای مدرن کمتر با مشکل ناک زدن موتور مواجه می‌شوند. زیرا نسبت هوا به سوخت، انژکتورهای سوخت و زمان‌بندی همگی توسط ECU کنترل می‌شوند. همچنین قطعه‌ای به نام سنسور ناک در موتور اتومبیل تعبیه شده که در صورت وجود ناک، آن را تشخیص می‌دهد و با اطلاع‌رسانی به کامپیوتر خودرو، مشکل را برطرف می‌کند.
برای آشنایی با سنسورهای مختلف در ماشین؛ کلیک کنید.
خرابی بلبرینگ‌ها
بلبرینگ‌ها طی گذر زمان دچار فرسودگی می‌شوند و همین مسئله موجب لغزش آن‌ها خواهد شد. یک بلبرینگ فرسوده، روی عملکرد میل‌لنگ و پیستون تاثیر می‌گذارد و صدای کوبش یا ضربه ایجاد می‌کند. به این نکته توجه داشته باشید که بلبرینگ‌ها و قطعات درونی موتور، همواره در روغن غوطه‌ور باشند. چرا که وجود مشکل در کانال‌های توزیع روغن، قسمت‌های درونی پیشرانه را خشک می‌کند که پیامد آن چیزی جز ناک زدن نخواهد بود.
سوخت بی‌کیفیت و با اکتان پایین
اکتان یک شاخص از مقاومت سوخت در برابر شرایط پیش‌احتراق است. در واقع هر چه عدد اکتان سوخت بالاتر باشد، تراکم بیشتری را قبل از اشتعال تحمل می‌کند. بهتر است دفترچه راهنمای خودروی خود را بررسی کنید و ببینید نوع سوخت پیشنهادی برای خودروی شما چیست. چرا که برخی خودروها برای سوخت با اکتان بالا طراحی شده‌اند و استفاده از نوع معمولی سوخت در طولانی مدت، آسیب جدی به موتور خودرو می‌رساند. در این وضعیت، شرایطی مانند ناک زدن ایجاد خواهد شد.
سرسیلندر روغن‌کاری‌نشده
وقتی یک سیلندر بدون روغن کار می‌کند، صدای تق‌تق ایجاد می‌شود. معمولا سیلندرها در زمان نشتی، روغن خود را از دست می‌دهند. استفاده از روغن‌های با کیفیت پایین یا نقطه اشتعال کم نیز می‌تواند باعث روانکاری ضعیف در موتور شود. به طور کلی، روغن‌کاری سرسیلندر برای جلوگیری از ناک زدن موتور ضروری است.
خرابی کشنده قرقره تسمه فرسوده
گاهی اوقات دلایل ناک زدن خودرو از خود موتور نشات نمی‌گیرد و به قطعاتی که در کنار موتور کار می‌کنند مربوط می‌شود. زمانی که موتور کار می‌کند، تسمه‌ای را می‌چرخاند که به انواع قرقره‌ها در سرتاسر محفظه موتور متصل هستند. اگر تسمه کشش مناسبی نداشته باشد و کشیده شود، کشنده عملکرد درستی نخواهد داشت. همچنین اگر یکی از قرقره‌ها خم شده باشد، ممکن است صدای تق‌تق ایجاد کند که معمولا با ناک زدن خودرو اشتباه گرفته می‌شود.
روش‌های رفع ناک زدن خودرو
همان‌طور که تا اینجا متوجه شدید، ناک زدن یک مشکل رایج در موتورهای درون‌سوز است و به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. اما برای رفع ناک زدن خودرو چه باید کرد؟ در ادامه مطلب همراه ما باشید تا روش‌های برطرف کردن این مشکل را بررسی کنیم.
تعویض منظم روغن خودرو
رانندگی با اتومبیل، به مرور باعث سوختن روغن موتور شده و سطح آن را کاهش می‌دهد توصیه می‌شود روغن خودروی خود را به طور منظم تعویض کنید. چرا که روغن فرسوده و پایین بودن سطح آن، عاملی برای روغن‌کاری ضعیف قطعات مربوط به زمان‌بندی موتور است. برای انتخاب بهترین روغن موتور ماشین کلیک کنید.
استفاده از بنزین با درجه اکتان بالا
اولین قدم برای رفع ناک زدن خودرو، استفاده از سوخت باکیفیت است. سوخت سازگار با موتور اتومبیل شما، فشار بر پیشرانه را کاهش داده و احتما وقوع رخدادی همچون ناک زدن را کم می‌کند. هر چقدر درجه اکتان سوخت بالاتر باشد، اشتعال به صورت یکنواخت‌تر رخ می‌دهد و جرقه‌های کوچک ایجاد نمی‌کند.
استفاده از مواد آنتی‌کربن برای پاکسازی سیلندر
رسوبات کربنی موجود در محفظه احتراق، در ورود مخلوط بنزین و هوا و همچنین خروج گازهای حاصل از احتراق اختلال ایجاد کرده و باعث لرزش و صداهای غیرعادی موتور می‌شود. یک بطری افزودنی آنتی‌کربن می‌تواند سیلندر را از هر گونه آلودگی پاک کند و مانع ناک زدن خودرو شود.
تنظیم موتور
این مرحله شامل تنظیم شمع‌ها، سیستم سوخت‌رسانی و سیم‌های جدید می‌شود. تنظیم موتور به کامل‌تر شدن فرآیند احتراق کمک می‌کند و بازدهی و راندمان پیشرانه را افزایش می‌دهد.
سخن پایانی
در این مطلب از اکسون پارت به بررسی دلایل ناک (Knock) زدن خودرو و روش‌های رفع آن پرداختیم. معمولا صدای تق‌تق به دلیل مشکل در اجزای داخلی موتور است که هر چه زودتر باید برطرف شود. نادیده گرفتن این موضوع، کار تعمیرات را سخت‌تر و گران‌تر می‌کند و حتی ممکن است مجبور شوید قطعات ضروری موتور خود را تعویض کنید.
