گیربکس CVT یا Continuously Variable Transmission یک نوع گیربکس اتوماتیک و سیستم انتقال قدرت متغیر است که بر اساس عملکرد مبتکرانه قرقره‌ها، نیرو را از موتور به چرخ‌های ماشین انتقال می‌دهد. CVT به عنوان یک سیستم تغییر دنده خودکار، کارایی و بهره‌وری خودروها را افزایش داده و باعث صرفه‌جویی در مصرف سوخت می‌شود. امروزه اکثر خودروهای جدید از این نوع گیربکس استفاده می‌کنند. اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری در مورد این گیربکس CVT پیدا کنید، تا پایان این مطلب از اکسون پارت همراه ما باشید.
معرفی گیربکس CVT
گیربکس CVT به جای دنده‌های ثابت، از باندهای متحرک یا واریاتور برای تغییر نسبت دنده استفاده می‌کند. این باندها به صورت پیوسته تغییر طول می‌دهند و باعث بهره‌وری بهتر و بهینه موتور می‌شوند. در واقع به همین دلیل است که عملکرد CVT بسیار نرم و بدون شوک انجام می‌شود.
از مزایای گیربکس CVT می‌توان به کارایی بهتر موتور، صرفه‌جویی در مصرف سوخت و رانندگی نرم و آرام اشاره کرد. البته تعمیر و نگهداری این نوع گیربکس‌ها نیز معمولا پیچیده‌تر از گیربکس‌های دستی است و ممکن است هزینه بالاتری داشته باشد. همچنین، در برخی شرایط خاص مانند سرعت بالا یا بار زیاد، عملکرد مناسب آن کاهش پیدا می‌کند.
بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع گیربکس خودرو
اجزای اصلی گیربکس CVT
گیربکس CVT از سه قطعه اصلی پولی ورودی، پولی خروجی و تسمه مخصوص از جنس فلز یا پلاستیک ساخته شده است. هر کدام از این پولی‌ها دو مخروط دارند و توسط چند دستگاه الکترونیکی به هم وصل شده‌اند. در ادامه در مورد اجزای اصلی گیربکس CVT بیشتر صحبت خواهیم کرد.
واریاتورها یا باندها
واریاتورها یا باندها به عنوان اجزای اصلی گیربکس CVT عمل می‌کنند. این باندها متحرک هستند و با حرکت خود باعث تغییر نسبت دنده بین موتور و چرخ‌های ماشین می‌شوند. واریاتورها از نوارهای فولادی یا زنجیره‌های فولادی تشکیل شده‌اند که به وسیله پولی‌های متحرک تحت فشار قرار می‌گیرند و نسبت دنده را تغییر می‌دهند.
پولی‌ها
پولی‌ها در گیربکس CVT برای تغییر نسبت دنده استفاده می‌شوند. پولی‌ها به صورت متحرک در واریاتورها جابجا شده و نسبت دنده بین موتور و چرخ‌های خودرو را تغییر می‌دهند.
قسمت‌های کنترل الکترونیک
قسمت‌های کنترل الکترونیک، تغییر نسبت دنده را به صورت خودکار و بر اساس سرعت و بار موتور انجام می‌دهند.
سیستم خنک‌کننده
گیربکس CVT به سیستم خنک‌کننده نیاز دارد تا دمای آن همواره در حد ایده‌آل نگه داشته شود. این سیستم شامل رادیاتور و سیستم سرد‌کننده است و حرارت تولید‌شده توسط گیربکس را از بین می‌برد.
روغن گیربکس
روغن گیربکس نقش بسیار مهمی در عملکرد صحیح گیربکس CVT دارد و از آن برای حفظ لوبریکاسیون و کاهش سایش در بین قطعات گیربکس استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: بهترین زمان تعویض روغن موتور
انواع قرقره‌های گیربکس CVT
قرقره‌های گیربکس CVT از فولاد سخت و مقاوم ساخته شده‌اند. این قرقره‌ها به دلیل مقاومت بالا در برابر فشار و سایش، انتخاب مناسبی برای کاربرانی هستند که قدرت و عملکرد بالا را از خودروی خود انتظار دارند. در ادامه همراه ما باشید تا شما را با انواع قرقره‌های گیربکس CVT آشنا کنیم.
قرقره ورودی ثابت
این قرقره مخروطی‌شکل است و بر روی شفت ورودی در سمت راست نصب می‌شود. قرقره ورودی ثابت، حرکت نمی‌کند و فقط بر اساس محور ورودی در جای خود می‌چرخد.
قرقره خروجی ثابت
ویژگی‌های این نوع قرقره نیز درست مانند مورد بالاست. با این تفاوت که قرقره خروجی ثابت، در سمت چپ خودرو و بر روی شفت خروجی نصب شده است.
قرقره محرک و متحرک
قرقره محرک یا ورودی، در سمت چپ خودرو قرار دارد. این قرقره دارای خطوط داخلی بوده که به خطوط شفت ورودی متصل می‌شوند. طوری که راحت به جلو و عقب حرکت می‌کند یا اینکه بر اساس عملکرد محور وردی می‌چرخد.
عمر مفید گیربکس CVT چقدر است؟
طول عمر گیربکس CVT تابع عوامل مختلفی است و به طور دقیق نمی‌توان یک عدد مشخص برای آن ارائه داد. معمولا گیربکس CVT بین 100000 تا 200000 کیلومتر عمر می‌کند. با این حال، یکسری عوامل وجود دارند که در کاهش یا افزایش این عدد موثر هستند. این عوامل عبارتند از:
نگهداری و بررسی‌های منظم
نگهداری و بررسی‌های دوره‌ای گیربکس CVT می‌تواند عمر مفید آن را افزایش دهد. با تعویض به‌موقع روغن، تعویض قرقره‌ها، تنظیمات صحیح و پایش مکرر وضعیت عملکرد گیربکس، کارایی این قطعه را در خودروی خود افزایش دهید.
شرایط رانندگی
شرایط رانندگی نیز بر عمر گیربکس CVT موثر است. استفاده از خودرو در شرایط سخت مانند رانندگی در شهر با ترافیک سنگین، رانندگی در شرایط آب و هوایی سخت و حمل بار سنگین با خودرو می‌تواند فرسایش گیربکس را تسریع کند. به عنوان مثال، در مناطق با آب و هوای گرم، رادیاتور گیربکس باید به درستی عمل کند تا از افزایش دما و خرابی قطعات جلوگیری شود. شرایط نامساعد جاده‌ای مانند باتلاق، برف یا تردد در مسیرهای کوهستانی نیز می‌تواند تاثیر منفی بر عملکرد بهینه گیربکس CVT داشته باشد.
کیفیت قطعات
گیربکس‌های CVT ساخته‌شده با قطعات مقاوم و باکیفیت، ماندگاری و طول عمر بیشتری دارند. با تعمیرات ناصحیح و استفاده از قطعات تقلبی و بی‌کیفیت، کارایی گیربکس خودرو به طور قابل‌توجهی کاهش پیدا می‌کند و از عمر مفید آن کم می‌شود. توصیه می‌شود همواره تعمیرات خودروی خود را به یک فرد متخصص بسپارید و از قطعات اصلی و تایید‌شده استفاده کنید.
کیفیت روغن گیربکس
استفاده از روغن مناسب و تعویض به‌موقع آن، نقش مهمی در عملکرد و طول عمر گیربکس CVT دارد.
تهیه قطعات مناسب برای گیربکس CVT
انتخاب قطعات باکیفیت و اصلی، تاثیر زیادی بر عملکرد و عمر گیربکس CVT دارد. این قطعات می‌توانند عملکرد بهینه و سلامت خودروی شما را تضمین کنند. گروه اکسون پارت با سابقه و تجربه طولانی در زمینه فروش انواع گیربکس‌های اتوماتیک و قطعات خودرویی، این امکان را فراهم کرده تا قطعات مورد نیاز و با کیفیت مناسب را به مشتریان خود ارائه دهد. جهت تامین لوازم خودرویی خود، به سایت ما مراجعه کنید و قطعه مورد نظر خود را سفارش دهید.
روغن گیربکس خودرو
استفاده از روغن مناسب و تعویض به‌موقع آن، یکی از عوامل تاثیرگذار در عمر و کارایی گیربکس خودرو محسوب می‌شود. روغن گیربکس علاوه بر کاهش اصطکاک و سایش قطعات، برای روان‌سازی داخل گیربکس نیز به کار می‌رود. یک روغن باکیفیت با ویسکوزیته و فشار دینامیکی متعادل، می‌تواند از لغزش و سایش زیاد قطعات نیز جلوگیری کند.
روغن گیربکس باید تحمل دماهای مختلف را داشته باشد تا از افت کارایی و آسیب به قطعات گیربکس در دماهای بالا یا پایین جلوگیری کند. تعویض به‌موقع روغن گیربکس و با فاصله زمانی مشخص نیز، بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا این روغن با گذر زمان و استفاده‌های مکرر، ویژگی‌های خود از دست می‌دهد و از قدرت روان‌کنندگی آن کم می‌شود. حتما پس از طی مسافت 50 الی 60 هزار کیلومتر، روغن گیربکس ماشین را تعویض کنید. در صورتی که سطح روغن کمتر از حد استاندارد است، نشان از روغن‌سوزی یا نشت روغن گیربکس دارد.
یکی از مواردی که با آن می‌توانید سطح کیفیت روغن را بسنجید، رنگ روغن است. یک روغن گیربکس باکیفیت و مرغوب، رنگ روشنی دارد و تیرگی در آن دیده نمی‌شود. بوی سوختگی روغن نیز می‌تواند نشان‌دهنده یک روغن بی‌کیفیت و وجود نقص فنی در خودروی شما باشد. در صورتی که بوی سوختگی روغن احساس کردید یا متوجه تیرگی رنگ روغن گیربکس شدید، هر چه سریع‌تر به یک تعمیرگاه معتبر و دارای تخصص کافی مراجعه کنید.
زمان تعویض تسمه گیربکس CVT
تسمه گیربکس CVT یکی از اجزای اصلی این نوع گیربکس‌ها است و وظیفه انتقال قدرت از موتور به چرخ‌های اتومبیل را بر عهده دارد. این تسمه با گذر زمان و استفاده‌های مکرر، ساییده شده و دچار پارگی می‌شود. به همین دلیل تعویض این قطعه نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.
یکی از عوامل مهم در تعیین زمان تعویض تسمه CVT، تعداد کیلومتر طی‌شده توسط خودرو شماست و معمولا این مقدار در دفترچه راهنمای خودرو مشخص شده است. با این حال توصیه می‌شود این کار را هر 100 هزار کیلومتر یا هر 6 سال یکبار انجام دهید.
شرایط رانندگی نیز تاثیر زیادی بر عمر تسمه CVT دارد. رانندگی در شهر با توقف و حرکت‌های مکرر، رانندگی در مناطق کوهستانی یا جاده‌های خاکی، همگی می‌توانند در سرعت فرسودگی و سایش تسمه گیربکس موثر باشند. از نشانه‌های خرابی تسمه گیربکس CVT می‌توان موارد زیر را نام برد:
- لرزش یا شنیدن صداهای عجیب از گیربکس
- لغزش خودرو در شتاب بالا
- لغزش در سرعت ثابت
- تعویض دنده نامناسب
- کاهش عملکرد گیربکس
- نشت روغن از گیربکس
توصیه می‌شود در صورت مشاهده هر کدام از علائم بالا یا رسیدن به حداقل کارکرد تعیین‌شده، تسمه گیربکس CVT خود را تعویض کنید. این کار از آسیب به سایر قطعات گیربکس جلوگیری کرده و عمر کارکرد خودرو را افزایش می‌دهد.
کلام آخر
در این مطلب از اکسون پارت در مورد گیربکس CVT و چگونگی عملکرد آن صحبت کردیم. این نکته را فراموش نکنید که گیربکس‌های اتوماتیک دارای حساسیت بالا و روش‌های تعمیر و نگهداری ویژه هستند. به همین دلیل در صورت نیاز به تعمیرات، به یک تکنسین باتجربه و ماهر مراجعه کرده و با تهیه قطعات اصلی، سلامت خودروی خود را تضمین کنید.