اجزای کاربردی هنگام سوخت رسانی در خودرو
اتومبیل برای حرکت کردن به سوخت نیاز دارد و اگر باک بنزین یک خودرو خالی باشد حرکت نخواهد کرد. البته این تمام ماجرا نیست و وجود سوخت به تنهایی دلیل حرکت ماشین نخواهد بود. سوخت باید به سیلندر تحویل داده شود و پس از تبدیل به انرژی مکانیکی، ماشین را به حرکت درآورد. برای این کار، سیستم سوخت‌رسانی ماشین ایجاد شده است. در این مطلب از اکسون پارت وظیفه اصلی سیستم سوخت‌رسانی را بیان می‌کنیم و نحوه صحیح مراقبت از اجزای این سیستم را بررسی خواهیم کرد.
وظیفه اصلی سیستم سوخت رسانی چیست؟
تمام انواع موتورهای احتراق داخلی برای کار کردن به سوخت نیاز دارند؛ بنابراین مجهز به سیستم سوخت رسانی هستند که میزان سوخت مورد نیاز موتور را تامین کند. سیستم سوخت رسانی از اصلی‌ترین بخش‌های فنی یک خودرو محسوب می‌شود. این سیستم مخلوطی از هوا و سوخت را به موتور می‌فرستد تا آن را به انرژی مکانیکی تبدیل کند و خودرو را به حرکت درآورد. البته سوخت‌رسانی باید متناسب با شرایط مختلف موتور و سرعت و شتاب خودرو تزریق شود. در واقع سیستم سوخت‌رسانی سرعت تزریق سوخت را بنا به شرایط ماشین تنظیم می‌کند.
تمام اجزای سیستم سوخت‌رسانی باید عملکرد بی‌نقصی داشته باشند تا بازده و کارایی خودرو را به حداکثر برسانند؛ از این رو سلامت و کیفیت عملکرد این قطعات بسیار مهم است. به طور کلی وظیفه سیستم سوخت، ذخیره و تامین سوخت محفظه موتور و سیلندر است. در موتور خودرو سوخت با هوا مخلوط شده، تبخیر می‌شود و برای تولید انرژی سوزانده می‌شود.
اجزای اصلی سیستم سوخت رسانی ماشین
اجزای اصلی سیستم سوخت رسانی ماشین عبارتند از:
- مخزن سوخت
- پمپ هواگیری و پمپ سوخت
- فیلتر آبگیر و فیلتر سوخت
- انژکتورها
مخزن سوخت
مخزن سوخت دارای یک ماشه الکترونیکی است که اطلاعات مربوط به میزان سوخت را به گیج گاز منتقل می‌کند.
پمپ هواگیر و پمپ سوخت
اگر در لوله‌های فشار ضعیف هوا وجود داشته باشد، عبور سوخت با مشکل مواجه می‌شود؛ بنابراین این لوله‌ها حتماً باید هواگیری شوند. ورود و خروج هوا یکی از بخش‌های اصلی سیستم سوخت‌رسان ماشین است. اگر در مسیر سوخت گرفتگی وجود داشته باشد و هوا به سیستم سوخت رسان موتور وارد شود، قدرت موتور افت می‌کند و افزایش مصرف سوخت را هم به دنبال خواهیم داشت. پس حتماً باید از سالم بودن شیلنگ‌های انتقال دهنده سوخت از مخزن تا پیشرانه مطمئن شوید و پس از آن سیستم سوخت‌رسانی را هواگیری کنید. هواگیری سیستم سوخت‌رسانی توسط پمپ هوا گیری انجام می‌شود.
وظیفه اصلی پمپ سوخت نیز بیرون‌کشیدن سوخت از مخزن و پمپاژ آن به موتور احتراق داخلی است. پمپ‌های سوخت در دو نوع تولید می‌شوند؛ پمپ مکانیکی و الکتریکی که به ترتیب در خودروهای کاربراتوری و انژکتوری استفاده می‌شوند. فشاری که پمپ هواگیر ایجاد می‌کند، به اندازه‌ای است که هوای موجود در لوله‌ها خارج شده و کل سیستم پر از سوخت شود. سوپاپ یک طرفه که در پمپ سوخت تعبیه شده است از بازگشت سوخت به داخل مخزن جلوگیری می‌کند. پمپ سوخت یکی از اصلی ترین اجزای سیستم سوخت رسانی است و در تمام مدتی که موتور روشن است کار می‌کند. اگر این بخش دچار مشکل شود، هر چه سریعتر باید توسط متخصص مربوطه بررسی شود.
پمپ سوخت یا پمپ بنزین، سوخت را از پمپ هوا گیری گرفته و به بقیه سیستم سوخت‌رسانی می‌فرستد. وجود این قطعه برای عملکرد صحیح انژکتور لازم است. زیرا سوخت باید با فشار به داخل انژکتور فرستاده شود. پمپ‌های سوخت در دو نوع داخل مخزن و پمپ در مسیر تولید می‌شوند. تعمیر و نگهداری نوع دوم بسیار آسان‌تر است و هنگام استفاده از آن نیاز به تغییر در باک نیست. علاوه بر این، پمپ‌های داخل باک به دلیل اینکه درون باک قرار می‌گیرند، حجم مفید داخل مخزن را کاهش داده و ظرفیت گنجایش بنزین در آن را کم می‌کنند.
اگر سوخت رسیده به پمپ بنزین ناخالصی داشته باشد و یا اینکه ماشین با سطح سوخت پایین کار کند، به پمپ سوخت فشار وارد می‌شود و عمر مفید آن را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، لجن‌های نفتی که در انتهای باک وجود دارند نیز می‌توانند وارد سیستم شوند و کارآیی آن را کاهش دهند.
فیلتر آبگیر و فیلتر سوخت
فیلتر سوخت در هر دو انتهای پمپ‌های سوخت نصب می‌شود تا ناخالصی‌ها را از سوخت جدا کند و عملکرد بهینه موتور را تضمین نماید. می‌توان از یک گرمکن برای گرم کردن سوخت نیز در این قطعه استفاده کرد. ناخالصیهایی که وارد سوخت می‌شوند، می‌توانند شامل آب و رطوبت نیز باشند. نحوه کار بدین صورت است که سنسور تعبیه شده روی فیلترها هنگام ورود آب و رطوبت در سوخت آلارم می‌دهد. فیلتر سوخت علاوه بر رطوبت، ناخالصی‌های جامد موجود در سوخت را نیز جدا می‌کند. ناگفته نماند که انواع موتور با توجه به نوع سیستم سوخت‌رسانی که دارند، دارای فیلتر سوخت مخصوص به خود هستند و نباید هر فیلتری را برای هر پیشرانه‌ای به کار برد.
وجود فیلتر در سیستم سوخت رسانی بسیار ضروری است؛ زیرا اگر آلاینده‌هایی نظیر آب و گرد و غبار یا سنگریزه وارد موتور شوند، از احتراق کامل درون موتور جلوگیری می‌کنند. همین عامل باعث می‌شود که لرزش‌هایی در موتور به وجود آید و دمای احتراق به حد مطلوب نرسد. علاوه بر این، گشتاور خروجی از موتور دیزل نیز به طرز قابل توجهی کاهش پیدا خواهد کرد. این موضوع می‌تواند ساییدگی‌هایی در مسیر سیستم سوخت رسانی ایجاد کند.
انژکتور
انژکتور یک قطعه الکترونیکی است که در فواصل زمانی معین باز و بسته می‌شود تا مقدار مناسبی از سوخت را به موتور برساند. انژکتور ذرات بسیار ریز سوخت را به صورت پودر شده به داخل موتور اسپری می‌کند. در سیستم انژکتوری، هر سیلندر به طور مجزا دارای انژکتور مخصوص به خودش است و مخلوط سوخت و هوا به طور یکنواخت‌تری به سیلندرهای موتور رسانده می‌شود. همین عامل توان و عملکرد موتور را بهبود می‌بخشد و بازده آن را بالا می‌برد.
پس از اینکه بنزین از فیلترهای هوا گیری و سوخت عبور کرد، به سمت انژکتورها هدایت می‌شود. سپس با توجه به نوع سیستم انژکتوری که می تواند چند نقطه‌ای، تک نقطه‌ای، مکانیکی و یا مکانیکی الکترونیکی باشد، به داخل مانیفولد ورودی پاشیده می‌شود.
نحوه مراقبت و نگهداری از اجزای سیستم
عملکرد صحیح سیستم سوخت رسان در هنگام شتاب گیری خودرو محک می‌خورد. شما باید نرم رانندگی کنید و به راحتی شتاب بگیرید. همچنین بتوانید سرعت خود را به راحتی کم و زیاد کنید. به طور کلی وضعیت موتور و سیستم سوخت رسان از نوع رانندگی با وسیله نقلیه مشخص می‌شود. اگر غیر از این بود و شما متوجه علائمی شدید که نشان می‌داد سیستم سوخت رسان ماشین شما به درستی کار نمی‌کند، هر چه سریعتر باید آن را تعمیر کنید تا از مشکلات جدی بعدی جلوگیری شود.
هنگامی که سیستم سوخت‌رسانی دچار مشکل می‌شود، عملکرد خودرو شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ بنابراین علاوه بر اینکه با شتاب گیری نادرست و توقف ناگهانی مواجه می‌شوید، مصرف سوخت خودرویتان نیز افزایش پیدا می‌کند. پس هر چه سریعتر به رفع مشکل بپردازید و با تمیز کردن سیستم سوخت گیری، مجددا وسیله نقلیه خود را به وضعیتی برگردانید که کارایی مناسب را به دست آورد. در این مواقع تکنسین‌ها سیستم را با دقت بررسی می‌کنند تا با استفاده از یک فرایند جامع پاکسازی، از عملکرد صحیح هر قطعه اطمینان حاصل نمایند. با سپردن کار به یک تکنسین حرفه‌ای، سیستم شما بدون ذره‌ای آسیب به اجزای ظریف، با دقت تمام تعمیر خواهد شد.
از بین تمام اجزای سیستم سوخت رسانی، انژکتورها بیشتر در معرض آلودگی قرار دارند. هنگامی که موتور کار می‌کند، مقداری سوخت و دود داخل محفظه احتراق باقی می‌ماند. این سوخت باقیمانده در هنگام خنک شدن موتور و تبخیر گازها در سطوح مختلف، روی انژکتور قرار می‌گیرد. این مواد با گذشت زمان تجمع پیدا می‌کنند و کارایی انژکتور را با کاهش میزان سوخت تزریق شده به موتور کاهش می‌دهند.
شما کار زیادی برای پیشگیری از وقوع این اتفاق نمی‌توانید انجام دهید؛ اما زمانی که موتور با شدت زیادی کار کرده است ( مثل دمای بالای موتور یا رانندگی زیاد در سربالایی )، بهتر است قبل از اینکه موتور را خاموش کنید اجازه دهید موتور درجا کارکند تا کمی خنک شود. این کار به افزایش عمر انژکتورهای سوخت کمک می‌کند.
علاوه بر موارد گفته شده، چرخه‌های گرمایش و سرمایش موتور خودرو نیز می‌توانند ناخالصیهایی روی انژکتورها باقی بگذارند و فرایند تمیزکاری آنها را بسیار سخت کنند. اگرچه بنزین‌های امروزی از کیفیت مناسبی برخوردار هستند و فیلتر سوخت اکثر ناخالصی‌ها را جذب می‌کند و مانع رسیدن بخش زیادی از ناخالصی‌ها و مواد زائد به درون سیستم سوخت رسانی می‌شود، اما زباله‌ها و ناخالصی‌ها باز هم می‌توانند وارد سیستم سوخت رسان شوند و به انژکتور آسیب برسانند.
همانطور که گفتیم، فیلتر سوخت یکی از اجزای سیستم سوخت رسانی ماشین است که وظیفه تمیز کردن سوخت قبل از ورود به پیشرانه را دارد. در صورت گرفتگی و مسدود شدن این قطعه، بنزین به مقدار کافی به موتور نمی‌رسد، ماشین ریپ میزند و از حرکت مناسب برخوردار نخواهد بود. تعویض به موقع فیلتر سوخت برای افزایش کارایی وسیله نقلیه ضروری است. باید فیلتر سوخت را طی سرویس‌های دوره‌ای باز کرد و پس از تمیز کردن، آن را مجددا نصب کرد. در صورت فرسودگی بیش از حد نیز، تعویض به موقع فیلتر سوخت برای افزایش کارایی وسیله نقلیه ضروری است.
جمع بندی
در این مطلب از اکسون پارت، وظیفه اصلی سیستم سوخت‌رسانی و شیوه صحیح مراقبت از اجزای آن را بیان کردیم. به طور کلی بسته به مدل خودرو، نوع موتور و عوامل دیگر، یک سیستم سوخت رسانی می‌تواند بسیار متفاوت از دیگری باشد؛ اما همه آنها از یک اصل پیروی می‌کنند و آن هم رساندن سوخت به واحدهای مربوطه و مخلوط کردن آن با هوا برای احتراق کامل است.
اگر می‌خواهید خودروی شما از کارکرد صحیح برخوردار باشد، باید یکسری اقدامات پیشگیرانه را انجام دهید. سیستم سوخت رسانی ماشین جزء مهمی است که باید به طور منظم و طی سرویس‌های دوره‌ای بازدید شود. مراقبت و نگهداری از اجزای این سیستم، از ایجاد بسیاری از مشکلات جلوگیری می‌کند و باعث توقف تخریب دیگر اجزا خواهد شد.
