یکی از مهم‌ترین تجهیزات رفاهی خودروها که در روزهای گرم تابستانی نیاز به آن بیش از پیش احساس می‌شود، کولر خودرو یا همان سیستم تهویه مطبوع است. حتماً شما هم تجربه نشستن در خودرو در چنین روزهایی را داشته‌اید. زمانی که در یک روز گرم تابستانی کولر ماشین را روشن می‌کنید؛ اما به یکباره متوجه می‌شوید کولر کار نمی‌کند یا قطع و وصل می‌شود و یا اینکه باد گرم می‌زند. همه این مشکلات می‌توانند دلایل گوناگونی داشته باشند که در این مطلب از اکسون پارت قصد داریم به آن‌ها بپردازیم.
کولر خودرو چگونه کار می‌کند؟
اساس عملکرد تمام سیستم‌های سرمایشی تقریبا مانند هم است. یعنی با چرخش یک سیال بین منبع سرد و گرم، تبادل حرارت و خنک‌سازی اتفاق می‌افتد. در کولر خودرو، گازی که نیروی خود را از موتور دریافت می‌کند، فشرده شده و با فشار زیاد به سمت کندانسور هدایت می‌شود. در آنجا با از دست دادن گرما، به مایع تبدیل شده و در ادامه راه، بعد از عبور از شیر انبساط، به دلیل کاهش چشمگیر فشار، حالت دو فاز پیدا می‌کند. پس از اینکه این ماده دو فاز وارد اواپراتور شد، گرمای لوله‌ها را گرفته و مجدداً به گاز تبدیل می‌شود.
در مرحله بعد، فن وارد عمل شده و هوای داخل کابین را به سمت این لوله‌ها هدایت می‌کند. هوای وارد شده به لوله‌ها پس از خنک‌سازی، مجدداً وارد کابین می‌شود. بدین ترتیب، شما باد خنک را در ماشین احساس می‌کنید.
گاهی اوقات، کولر خودرو سرمای مورد نیاز اتاق را تامین نمی‌کند. این خنک نکردن می‌تواند دلایل گوناگونی داشته باشد که در ادامه به بررسی مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.
دلایل خنک نکردن کولر ماشین
-
رانندگی پرگاز و با دور موتور بالا
مکانیسم اکثر اتومبیل‌ها بدین صورت است که با فشردن پدال گاز تا انتها، کولر ماشین را قطع می‌کند. شتاب و قدرت ماشین هنگام استفاده از دنده‌های سبک‌تر، کم می‌شود. در این صورت، راننده مجبور است پدال گاز را تا انتها فشار دهد که موجب قطع شدن کولر در هنگام رانندگی خواهد شد.
شل بودن تسمه معمولاً برای تسمه‌های V شکل قدیمی که به صورت دستی تنظیم می‌شوند، اتفاق می‌افتد. در این صورت تسمه روی فولی کمپرسور سر خورده و کمپرسور به دور لازم نمی‌رسد. کمپرسور در این وضعیت برای چند لحظه به صورت ادواری چرخیده و مجدداً کم دور می‌شود یا کاملاً می‌ایستد.
کمپرسور از مهم‌ترین قطعات سیستم خنک‌کننده کولر محسوب می‌شود. این قطعه از جزئیات و قطعات زیادی تشکیل شده است که وجود اشکال در هر کدام از آن‌ها می‌تواند در عملکرد کمپرسور اختلال ایجاد کند. افت فشار، ضعیف شدن و یا از کار افتادن، اتفاق‌هایی هستند که ممکن است برای کمپرسور رخ دهند.
نحوه چک کردن کمپرسور خودرو
پس از پیدا کردن مکان سیستم تهویه مطبوع در قسمت موتور، چک کنید که قسمت متحرک پولی همراه با پولی می‌چرخد یا خیر. با کار کردن سیستم تهویه مطبوع، کلاچ مغناطیسی کمپرسور درگیر می‌شود. زمان درگیر بودن کلاچ، مرکز پولی همراه با پولی می‌چرخد. در صورت درگیر نشدن کلاچ، حتما کمپرسور کولر خراب شده و نیاز به تعویض دارد. البته در مواردی، این مشکل با پر کردن گاز کولر نیز برطرف خواهد شد.
سنسور فشار گاز یا فشنگی کولر، یک میکروسوییچ فشارسنج چند حالته است که در مسیر پرفشار کولر قرار می‌گیرد. خرابی در این قطعه و یا افت فشار گاز داخل سیستم، اجازه روشن شدن به کمپرسور کولر را نمی‌دهد. در مواقعی که سنسور فشار گاز به کلی خراب می‌شود، کمپرسور هم کاملا از کار می‌افتد.
زمانی که کولر ماشین را روشن می‌کنید، گاز سیستم خنک‌کننده توسط کمپرسور تحت فشار قرار می‌گیرد و به حالت مایع در می‌آید. این مایع بعد از عبور از کندانسور، تا اندازه‌ای خنک می‌شود. مایع خنک شده پس از عبور از شیر تبخیر، به قسمت کم‌فشار ورود پیدا کرده و با جذب گرمای محیط مجدداً به گاز تبدیل می‌شود.
تمام خودروها دارای ترموستات کولر داخل اتاق هستند. اتومبیل‌های با سیستم ایرکاندیشن اتوماتیک دو ترموستات در اتاق دارند که یکی روی اواپراتور و دیگری پشت قسمتی از داشبورد واقع شده است. پس از اینکه دمای اواپراتور نزدیک به صفر درجه رسید، ترموستات کولر کمپرسور را قطع می‌کند تا از یخ زدن اواپراتور جلوگیری شود. اگر اواپراتور یخ بزند، حجم هوای خروجی از دریچه‌ها به شدت کم شده و دمای هوا افزایش پیدا می‌کند.
در قسمت جلویی چگالنده دو فن خنک‌کننده وجود دارد که گرما را از مایع کولر می‌گیرد. در صورت شکستگی فن‌ها، این فرایند امکان‌پذیر نخواهد بود. لازم به ذکر است که در ماشین‌های مدرن امروزی، فن‌ها از اجزای ضروری به حساب نمی‌آیند. این قطعات می‌توانند با آلودگی یا ضربه به آسانی خراب شوند. در این صورت تنها راه حل، تعویض آن‌ها است.
قطعات مختلف ماشین از نیروی الکتریکی برای انجام کار خود استفاده می‌کنند. معمولاً مشکلات الکتریکی به آسانی قابل تشخیص نیستند. با این حال، با مشاهده خرابی در سیم‌ها باید آن‌ها را تعویض کنید. در صورت برطرف نشدن مشکل، از یک نقص‌یاب الکتریکی استفاده نمایید.
گاهی اوقات علت باد گرم کولر به خاطر وجود نقص در کلاچ ماشین است. مشکلات کلاچ به طور مستقیم به کمپرسور ارتباط پیدا می‌کند. در این صورت مایع در فشار کافی قرار نمی‌گیرد و باد گرم خارج می‌کند.
علائم خرابی کولر خودرو
1- شنیدن سر و صدای زیاد
شل شدن تسمه مربوط به کمپرسور، یکی از دلایل مهم ایجاد سر و صدای زیاد است. خوشبختانه این مشکل با محکم کردن پیچ‌ها و اتصالات در جای خود رفع می‌شود. لازم به ذکر است که گاهی اوقات سر و صدای زیاد به خاطر خالی شدن گاز مبرد کولر اتفاق می‌افتد که با شارژ گاز کولر ماشین می‌توان آن را برطرف کرد.
2- نشت گاز مبرد
یکی از دلایل اصلی کاهش سرمای کولر خودرو، کمبود گاز کولر است که در اثر نشتی گاز مبرد از آن رخ می‌دهد. به روش‌های مختلفی می‌توان این نشتی را تشخیص داد و برای رفع آن اقدام نمود. با این حال، این فرایند یک امر تخصصی بوده و باید توسط افراد متخصص و حرفه‌ای انجام گیرد.
3- انتشار بوی نامطبوع از کولر
بوی بد کولر ماشین می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. معمولا این مشکل به خاطر گرفتگی‌هایی که داخل سیستم تهویه وجود دارد رخ می‌دهد. نفوذ آب به داخل سیستم تهویه و ماندن آن نیز یکی دیگر از علت‌های بو گرفتن کولر خودرو است که بوی نامطبوع آن همراه با باد به داخل کابین پمپاژ می‌شود. برای برطرف کردن این مشکل، قبل از هر چیزی باید منشا بوی نامطبوع را کشف کرد و پس از خارج کردن آن، توسط اسپری‌های مخصوص پاکسازی را انجام داد.
پیشگیری از کم کردن ورود گرما به داخل کابین خودرو
- پارک کردن ماشین در پارکینگ‌های مسقف
- تنظیم صحیح دریچه‌های باد کولر
- استفاده از انواع خنک روکش صندلی
- تمیز کردن منظم دریچه‌های پرتاب باد کولر
13 دلیل قطع و وصل شدن کولر خودرو
- خرابی شیر انبساط
- اتمام و یا بیش از حد بودن گاز مبرد
- نشتی گاز مبرد
- بسته شدن ورودی هوا
- خرابی رله
- آسیب موتور فن بلوور
- خرابی سوئیچ فن
- خرابی فیوز
- آسیب دیدگی تسمه و یا کندانسور
- خرابی کمپرسور
- رانندگی پرگاز
کلام آخر
در این مطلب از اکسون پارت، عوامل خرابی کولر ماشین و راه‌های پیشگیری از آن‌ها را بررسی کردیم. امروزه با توجه به تغییرات اقلیمی، نیاز به این وسیله در خودروها خیلی بیشتر از گذشته احساس می‌شود؛ بنابراین تا جایی که ممکن است سعی کنید با بررسی‌های دوره‌ای، از سالم بودن کولر و کافی بودن فشار گاز آن مطمئن شوید. علاوه بر این، با توجه به رطوبت موجود در سیستم و امکان تجمع آلودگی، فیلترها را به موقع تمیز یا تعویض نمایید. همه این کارها باعث می‌شود فشار کمتری به سیستم تهویه خودرو اعمال گردد.
