سیستم‌های ایمنی در خودرو، شامل مجموعه‌ای از تجهیزات و دستگاه‌های الکترونیکی می‌شوند و به منظور کاهش خطرات، جلوگیری از وقوع تصادفات و صدمات جانی و مالی در خودرو به کار می‌روند. در این مطلب از اکسون پارت همراه ما باشید تا شما را با انواع سیستم‌های ایمنی خودرو که در به حداقل رساندن سوانح رانندگی نقش به‌سزایی دارند، آشنا کنیم.
انواع سیستم‌های ایمنی خودرو
سیستم‌های ایمنی در خودرو به دو دسته زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:
سیستم‌های ایمنی فعال: این سیستم‌ها، دستگاه‌های الکترونیکی هستند که به صورت خودکار و بدون نیاز به دخالت راننده، از هنگام استارت زدن خودرو شروع به فعالیت می‌کنند تا در شرایط خطرناک از به وجود آمدن تصادفات جلوگیری به عمل آورند. به عنوان مثال، سیستم ترمز ضد قفل (ABS) و سیستم کنترل پایداری الکترونیک (ESC) از جمله سیستم‌های ایمنی فعال هستند.
سیستم‌های ایمنی غیرفعال: این سیستم‌ها فقط هنگام به وجود آمدن تصادفات وارد عمل می‌شوند و وظیفه کاهش تلفات و صدمات را برعهده دارند. کمربندهای ایمنی و سیستم فیوز قفل‌کن از جمله سیستم‌های ایمنی غیرفعال به حساب می‌آیند.
- سیستم‌های ایمنی پایدار‌کننده خودرو
سیستم‌های ایمنی پایدار کننده خودرو، با استفاده از سنسورها و الگوریتم‌های پیچیده، تلاش می‌کنند تا خودرو را در شرایط خطرناک، در مسیر درست حفظ کنند و مانع از ایجاد تصادفات شوند. به عنوان مثال، سیستم کنترل پایداری الکترونیک (ESC)، در شرایط سرعت بالا و بدون کنترل، خودرو را در مسیر مناسب خود نگه می‌دارد. این سیستم در شرایطی که خودرو در خطر برخورد با اجسام ثابت یا موانع قرار دارد، سرعت خودرو را کم کرده و با کنترل دقیق آن، از وقوع تصادفات جلوگیری می‌کند.
- سیستم‌های ایمنی هشدار‌دهنده به راننده
این سیستم به راننده هشدار می‌دهد که خودرو در شرایط خطرناک قرار دارد و باید اقدامات لازم را انجام دهد. به عنوان مثال، سیستم هشدار دهنده تصادف (FCW)، با استفاده از سنسورهای رادار و دوربین، راننده را از خطر برخورد به خودروهای مجاور یا اجسام دیگر مطلع می‌کند.
سیستم هشدار‌دهنده (LDW) نیز با استفاده از سنسورهای دوربین به راننده هشدار می‌دهد که خودرو از مسیر خود خارج شده است و باید به سرعت آن را تصحیح کرد. سیستم هشدار دهنده فاصله (FVD) در مواقعی که فاصله بین خودرو با خودروی جلویی کم است، فعال میشود و به راننده هشدار می‌دهد تا فاصله را افزایش دهد.
تجهیزات ایمنی خودرو
1- ترمز ضد قفل یا ABS
ترمز ضد قفل یکی از تجهیزات ایمنی خودرو است که در صورت ترمز گرفتن ناگهانی و در شرایط خطرناک، از قفل شدن چرخ‌ها جلوگیری می‌کند. در این صورت راننده می‌تواند خودرو را به صورت کنترل‌شده متوقف نماید. استفاده از این سیستم به راننده اجازه می‌دهد تا در شرایط حادثه‌ساز، مانور‌دهی و کنترل بیشتری بر روی خودرو داشته و از وقوع تصادفات جلوگیری کند.
2- کنترل پایداری یا ESP
کنترل پایداری یا ESP (Electronic Stability Program)، یک سیستم ایمنی پیشرفته است و در خودروهای جدید از آن استفاده میشود. این سیستم با استفاده از سنسورها و سیستم‌های الکترونیکی، کنترل‌های لازم را بر روی دینامیک خودرو اعمال می‌کند و در صورت از دست دادن کنترل بر روی خودرو، به صورت خودکار و خیلی سریع، عملکرد اتومبیل را تغییر می‌دهد.
3- سیستم فرمان برقی یا EPS
در سیستم فرمان برقی یا EPS (Electric Power Steering)، به جای استفاده از سیستم فرمان هیدرولیک، از یک موتور الکتریکی استفاده میشود. این موتور با اعمال فشار به سیستم فرمان، آن را به صورت خودکار و بدون نیاز به تلاش فیزیکی راننده، به جهات مورد نظر حرکت می‌دهد.
با استفاده از سیستم فرمان برقی، راننده به راحتی و با دقت بالا می‌تواند خودرو را کنترل کرده و در صورت نیاز به تغییر جهت حرکت، فرمان را به چرخش در آورد. از دیگر ویژگی‌های سیستم فرمان برقی می‌توان به کاهش نویز و لرزش در خودرو، افزایش راحتی در رانندگی و کاهش خستگی راننده اشاره کرد.
سیستم کروز کنترل تطبیقی یا (Adaptive Cruise Control) (ACC)، یک سیستم هوشمند است که در بسیاری از خودروهای جدید از آن استفاده میشود. این سیستم به راننده اجازه می‌دهد تا به صورت خودکار، فاصله بین خودروی خود و خودروی جلویی را تنظیم کند.
سیستم ACC با استفاده از سنسورهای راداری و لیزری، فاصله بین دو اتومبیل را اندازه‌گیری کرده و در صورت نزدیک شدن به خودرو جلویی، سرعت اتومبیل را به صورت خودکار کاهش می‌دهد تا فاصله امن حفظ شود. پس از برطرف شدن مانع از جلوی ماشین، این سیستم به صورت خودکار سرعت خودرو را به حالت قبل برمی‌گرداند.
4- کیسه هوای جانبی
کیسه هوای جانبی یا SRS ، به منظور حفاظت از سلامتی سرنشینان در صورت وقوع تصادف، نصب میشود و به طور قابل ملاحظه‌ای در کاهش جراحات قفسه سینه نقش دارد. کیسه هوای جانبی معمولاً در قسمت داخلی صندلی‌ها یا درب‌های جانبی خودرو قرار داده میشود. هنگام برخورد با شدت بالا، سنسورهای SRS سرعت خودرو، قدرت برخورد و دیگر پارامترهای مرتبط را اندازه گیری کرده و در صورت نیاز، کیسه هوای جانبی را فعال می‌کنند.
5- سیستم نظارت بر فشار تایرهای خودرو
سیستم نظارت بر فشار تایرهای خودرو (TPMS) به راننده اجازه می‌دهد تا به صورت خودکار فشار هوا در تایرهای خودرو را بررسی نماید و در صورت کاهش فشار، راننده را با هشدارهای مناسب مطلع کند. هشدار ممکن است به صورت صوتی یا تصویری باشد. البته در بعضی از خودروها، این سیستم به صورت خودکار فشار هوا را تنظیم می‌کند.
6- ایربگ پرده‌ای محافظ سر
این وسیله به منظور کاهش صدمات ناشی از تصادفات جاده‌ای طراحی شده است. ایربگ پرده‌ای در قسمت بالای درب‌های خودرو قرار گرفته و در صورت بروز تصادف، پرده را به طور خودکار بین سرنشینان و قطعات سخت خودرو قرار می‌دهد تا صدمات جسمانی به آن‌ها کاهش یابد. این عمل باعث کاهش نیروی ضربه و انرژی انتقالی به سرنشینان میشود و در نتیجه، جراحات جسمانی به حداقل می‌رسد.
7- بدنه فولادی مستحکم خودرو
اصلی‌ترین سیستم ایمنی خودرو، بدنه فولادی و مستحکم آن است. این بدنه را از جنس فولاد با کیفیت بالا می‌سازند و با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و به صورت یکپارچه، در کارخانه تولید می‌کنند.
بدنه فولادی در برابر ضربه‌های ناشی از تصادفات جاده‌ای مقاومت بسیار بالایی دارد و باعث کاهش صدمات جسمانی به سرنشینان و راننده میشود. همچنین، این بدنه قابلیت جذب انرژی ضربه را داشته و کاهش نیروی ضربه به داخل خودرو را به دنبال دارد.
8- سیستم روشنایی HID تطبیقی
سیستم روشنایی HID (High Intensity Discharge) یکی از تکنولوژی‌های پیشرفته در روشنایی خودروها است. چراغ‌های تطبیقی، روشنایی خودرو را به گونه‌ای تنظیم می‌کنند که نور به صورت مستقیم به چشم راننده برخورد نکند. بدین ترتیب، خطر تصادفات به دلیل کاهش دید رانندگان کاهش پیدا می‌کند.
9- سیستم ترمز اضطراری
این سیستم ایمنی مهم، در صورت بروز خطرات و وقایع ناگوار مانند خرابی سیستم ترمز اصلی، برای توقف فوری خودرو استفاده میشود. سیستم ترمز اضطراری با استفاده از یک کابل یا سیم، که به دسته ترمز اضطراری وصل شده است، به ترمز چرخ‌های خودرو متصل میشود. با کشیدن دسته ترمز اضطراری، پدال ترمز فشار داده میشود.
10- سیستم نظارت بر نقاط کور
این سیستم با استفاده از حسگرهای مختلف و دوربین‌هایی که در نقاط کور خودرو قرار داده شده‌اند، تصاویری را برای راننده به نمایش می‌گذارد. بدین ترتیب راننده از وضعیت اطراف خودرو آگاه میشود. به عبارت دیگر، سیستم نظارت بر نقاط کور با تشخیص و اعلام وجود هر گونه مانع که در محدوده دید راننده نیست، به او کمک می‌کند تا از تصادفات و حوادث جلوگیری کند.
بعضی از این سیستم‌ها، با استفاده از نورهای LED و صداهای هشدار، به راننده اطلاع‌رسانی می‌کنند. برخی دیگر نیز دارای قابلیت تشخیص وضعیت خودرو در جاده هستند و با توجه به سرعت، فاصله و مسیر حرکت خودرو، به راننده هشدار می‌دهند.
11- سیستم دید در شب
سیستم دید در شب برای افزایش امنیت رانندگان در شرایط کم نور و تاریک طراحی شده است. این سیستم با استفاده از دوربین‌های حساس به نور و سیستم‌های تصویربرداری پیشرفته، تصاویری را به نمایش می‌گذارد تا راننده از وضعیت اطراف خودرو در شب آگاه گردد.
12- سیستم هشدار حرکت بین خطوط
LDW یا هشدار حرکت بین خطوط، به راننده‌ای که در حال خارج شدن از بین خطوط جاده است، هشدار می‌دهد. بدین ترتیب از به وجود آمدن تصادفات جلوگیری می‌کند. در خودروهای مجهز به سیستم LDW دوربین‌هایی قرار داده شده‌اند که در قسمت جلو یا عقب خودرو نصب می‌شوند. وظیفه این دوربین‌ها تشخیص خطوط ممتد یا غیرممتد جاده است.
هشدار دادن به راننده توسط نمایش روی صفحه LED یا صفحه کیلومترشمار اتومبیل همراه با پخش اخطار صوتی صورت می‌گیرد. در برخی خودروها نیز علاوه بر اعلام‌های صوتی و تصویری، راننده با لرزش فرمان و صندلی خود از وقوع خطر آگاه میشود. شما می‌توانید سیستم هشدار حرکت بین خطوط را از طریق دکمه‌ای که داخل داشبورد خودرو قرار دارد، فعال یا غیرفعال کنید.
در نظر داشته باشید که این سیستم در سرعت‌های کمتر از ۶۰ کیلومتر اخطار نمی‌دهد. علاوه بر این، اگر راننده قصد تعویض لاین دارد، ابتدا باید راهنما بزند و سپس به لاین دیگر برود. در غیر این صورت، روشن بودن سیستم LDW هشدارهای خروج از لاین را به راننده نمی‌دهد.
13- سیستم تماس اضطراری در هنگام تصادف
این سامانه یک دکمه اضطراری دارد که داخل اتاق خودرو تعبیه شده است. راننده به راحتی به این دکمه دسترسی داشته و به محض قرار گرفتن در شرایط تصادف می‌تواند آن را فشار دهد. در این صورت ارتباط دو طرفه صوتی با مرکز اورژانس برقرار خواهد شد و راننده می‌تواند برای بقیه، رخداد حادثه را گزارش دهد.
کلام آخر
در این مطلب از اکسون پارت به بررسی سیستم‌های ایمنی مختلف که در خودروها وجود دارند، پرداختیم. تمام این سیستم‌ها با همکاری یکدیگر و به صورت هماهنگ و بهینه، در کاهش صدمات ناشی از تصادفات جاده‌ای موثر هستند. اما یک اشتباه بسیار خطرناک، اعتماد کامل به این عناصر است. چرا که هر کدام از این موارد ممکن است به دلایلی دچار نقص شوند و عملکرد کاملاً درستی نداشته باشند؛ بنابراین سعی کنید هنگام رانندگی دقت لازم را داشته باشید تا اتفاقات ناگوار رخ ندهد.
