شاید برایتان اتفاق افتاده باشد، صبح که از خواب بیدار شدهاید و قصد روشن کردن ماشین را دارید، هرچه استارت می‌زنید، ماشین روشن نمیشود. روشن نشدن ماشین در این حالت، میتواند دلایل بسیاری داشته باشد؛ یکی از رایج ترین دلایل آن، خوابیدن باتری ماشین است که امکان دارد به علت برق دزدی ماشین اتفاق افتاده باشد.
اصطلاح برق دزدی ماشین را شاید بارها از مکانیک ماشین یا از متخصصهای اتومبیل شنیده باشید و برایتان سوال باشد که اصلا برق دزدی ماشین به چه معنی است؟
به طور کلی، اگر زمانی که ماشین خاموش است، برق استفاده شده از باتری ماشین بیش از حد نرمال باشد، میگوییم ماشین برق دزدی دارد. برق دزدی، باتری ماشین را خالی میکند و باعث میشود برای روشن کردن ماشین دچار مشکل شوید. این اتفاق دلایل زیادی دارد و با روشهای آسانی قابل تشخیص و اندازهگیری است. در ادامه این مقاله از اکسون پارت به بررسی دلایل برق دزدی ماشین، راههای تشخیص آن و آسیبهایی که به باتری می‌زند، میپردازیم.
برق دزدی ماشین چیست؟
اگر بخواهیم به زبان ساده بیان کنیم، برق دزدی مصرف بی‌دلیل برق باتری در هنگام خاموش بودن ماشین است. در حالت معمول، زمانی که ماشین خاموش میشود، سیستم احتراق جریان برق را از موتور قطع میکند تا موتور ماشین دچار صدمه یا آتشسوزی نشود. این درحالی است که برق اتصال باتری قطع نیست؛ زیرا برای روشن ماندن تعدادی از قسمتهای ماشین به برق نیاز داریم. این قسمتها شامل رادیو، قفل مرکزی، ساعت و تعداد دیگری از اجزاء ماشین هستند که برق زیادی مصرف نمیکنند و باعث خالی شدن باتری نمیشوند.
مقدار طبیعی که باتری ماشین میتواند در زمان خاموشی تخلیه کند، در حدود 50 تا 80 میلی آمپر است که این مقدار در ماشینهای قدیمی‌تر، کمتر از 50 میلی آمپر بوده است. اگر مقدار تخلیه باتری در هنگام خاموشی از این عدد پیشی بگیرد، اتومبیل شما به اصطلاح دچار برق دزدی شده و باید قبل از اینکه به باتری صدمه جدی وارد کند، علت آن بررسی شود.
برق دزدی ماشین به چه علتهایی اتفاق میافتد؟
میتوان علت اصلی برق دزدی را تخلیه برق باتری در زمان خاموش بودن ماشین دانست. این تخلیه میتواند، از سمت قطعات مختلفی اتفاق بیفتد که تشخیص دقیق آن به عهده مکانیک است؛ اگر علائم خاصی از برق دزدی ماشین احساس کردید، باید سریعا به تعمیرکار مراجعه کنید. اما علتهای اصلی و عمده ایجاد برق دزدی در ماشین، از جانب قطعاتی مانند رادیو، دزدگیر، سیستم پخش، قفل مرکزی، کویل و وایر شمعها اتفاق میافتد. معمولا مسیر برق یکی از این قطعات دچار برق دزدی شده و برق باتری را تخلیه میکند.
معمولا رایجترین علت برق دزدی ماشین از سمت کویل و وایرها است که در ادامه به بررسی آن میپردازیم. همچنین گاهی مسیرهای برقکشی قطعاتی که به آنها اشاره کردیم، در اثر عوامل مختلفی مانند سردی و گرمی هوا یا گذر زمان، دچار خوردگی میشود. این خوردگی باعث ایجاد اتصالی در سیمهای برق شده و زمانی که ماشین خاموش است، باعث تخلیه کامل باتری میشود و آسیب جدی به آن وارد میکند.
برق دزدی کویل و وایر شمع
همان‌طور که اشاره کردیم، برق دزدی وایر و کویل و ایجاد اشکال در فیوزها، رایجترین علتهای برق دزدی در ماشین هستند. برق دزدی در این قسمتها میتواند در مدت زمان بسیار کوتاهی، باتری ماشین را خالی کند. کویل یک سیمپیچی القایی در سیستم احتراق خودرو است که جریان برق با ولتاژ بالا تولید میکند و در نتیجه باعث جرقه زدن شمع میشود. وایر وظیفه انتقال برق از کویل به شمع را دارد. اگر کویل یا وایر صدمه ببینند، مسیر برقی که به شمع منهی میشود، اشکال پیدا میکند و جریان برق به بدنه ماشین متصل میشود و به شمعها نمیرسد؛ بنابراین خودرو دچار برق دزدی میشود.
علائم برق دزدی ماشین چیست؟
شاید برایتان پیش آمده باشد، در یک شب تاریکی که درحال رانندگی هستید، نور چراغ جلو و عقب اتومبیلتان ضعیف و پرشدار شود؛ یا هنگامی که عجله دارید، استارت ماشین دیر عمل میکند یا اصلا عمل نمی‌کند. همه این‌ها، علائم برق دزدی ماشین هستند که در صورت مشاهده باید سریع به تعمیرکار مراجعه کنید. از دیگر علائم برق دزدی خودرو، میتوان به عملکرد ضعیف موتور، ریپ زدن یا خاموش شدن موتور حین حرکت و صدای دینام اشاره کرد. همچنین قطع و وصل شدن ضبط خودرو یا دیگر وسایل برقی نیز نشانهای از برق دزدی ماشین است.
چگونه میتوان برق دزدی خودرو را تشخیص داد؟
تشخیص دقیق برق دزدی ماشین کاری تخصصی است و باید مکانیک، آن را انجام دهد؛ اما با چند روش ساده و امکاناتی محدود هم، میتوان این کار را انجام داد. دو روش اصلی تشخیص برق دزدی موتور ماشین، استفاده از لامپ و استفاده از آمپرمتر است که در ادامه بیشتر به توضیح آنها میپردازیم.
استفاده از لامپ
یکی از آسان‌ترین و کاربردیترین روشهای تشخیص برق دزدی، استفاده از لامپ است که بسیاری از استادکارها هنوز هم از این روش استفاده میکنند. برای انجام این تست، تنها به یک لامپ 12 ولت و دو رشته سیم نیاز است. برای تشخیص برق دزدی، زمانی که ماشین خاموش است، یکی از سر باتریها را جدا کنید و سپس یک جریان سری بین سر باتری و قطب باتری ایجاد نمایید. با ایجاد این جریان، اگر خودروی شما برق دزدی نداشته باشد، لامپ روشن نمیشود یا بسیار کم نور است؛ زیرا همان‌طور که قبلا هم اشاره کردیم، در زمان خاموش بودن ماشین، تنها جریان برق خفیفی در گردش است که این جریان، توانایی روشن کردن لامپ را ندارد؛ اما اگر چراغ روشن شد، خبر از وجود برق دزدی در ماشین میدهد که باید علت آن پیدا شود.
برای پیدا کردن جایگاه تقریبی برق دزدی، باید درحالی که مدار سری لامپ و باتری در جریان است، فیوز یا سوکتهای اتومبیل را به ترتیب قطع کنید. هرکدام از فیوزها که قطع کردنش منجر به خاموش شدن لامپ شد، یعنی مشکل از همان قسمت خودرو است و برق دزدی در آن قسمت اتفاق افتاده و باید رفع شود.
استفاده از آمپرمتر
در این روش، به جای لامپ، از آمپرمتر استفاده می‌کنیم. این وسیله بسیار دقیقتر است و معیار بهتری برای تشخیص برق دزدی و جایگاه تقریبی آن محسوب میشود. ابتدا آمپرمتر را مثل روش قبل به سر باتری متصل کنید تا جریان به وجود بیاید. درصورت عدم وجود برق دزدی، آمپرمتر عددی حدود صفر یا نزدیک صفر نشان میدهد؛ در غیر این صورت خودرو دارای برق دزدی است.
برای تشخیص دقیق حدود برق دزدی، مثل روش قبل فیوزها را به ترتیب جدا کرده و جا می‌زنیم و هم‌زمان به صفحه آمپرمتر نگاه می‌کنیم؛ هرموقع نمایشگر آمپرمتر صفر شد یا عددی نزدیک به صفر را نشان داد، به این معنی است که برق دزدی از آن قسمت ماشین اتفاق افتاده است و باید رفع عیب شود.
برق دزدی چه آسیبی به باتری ماشین می‌زند؟
باتری ماشینی که دچار برق دزدی است، فشار زیادی را تحمل میکند. باتری باید درصدی از شارژ باتری که در اثر برق دزدی تخلیه شده است را دوباره شارژ کند. باتری با روشن شدن ماشین و حرکت دینام بعد از گذشت چند ساعت شارژ میشود، اما از عمر مفید آن کاسته خواهد شد. همچنین در طولانی مدت، باتری اتومبیل شما از کار میافتد و نیاز به تعویض پیدا میکند که هزینه بسیار بالایی دارد.
در صورتی که برق دزدی ماشین زیاد بوده یا اتومبیل مدت زمانی طولانی خاموش باشد، شارژ باتری به کلی تخلیه میشود و ماشین استارت نمی‌خورد. بنابراین در صورت مشاهده هرگونه از علائم برق دزدی، به تعمیرگاه و برقکار حرفهای مراجعه کنید.
همچنین استارت زدن زیاد باعث میشود که فلایویل و دنده استارت ساییده شوند و آسیب ببینند. در زمان روشن شدن، برق دزدی سبب میشود که به شمعها برق ضعیفی برسد و عملیات انفجار به درستی انجام نشود و به اصطلاح خامسوزی اتفاق بیفتد. این عمل باعث میشود پلاتین شمعها آسیب ببیند و وایرها به سمت سوختن بروند. ممکن است در این روند یاتاقان، ضربهگیر یا دسته موتور نیز دچار آسیب شوند.
سخن پایانی
سیستم برق ماشین یکی از حیاتیترین قسمتهای ماشین به حساب میآید که اختلال در آن، باعث آسیب جدی به بخش‌های مختلف ماشین میشود و هزینههای سنگینی را در بر میگیرد. توجه به نکات کوچکی مانند برق دزدی ماشین و رفع سریع آن، باعث جلوگیری از خسارتهای بسیاری میشود که هم از نظر مالی و هم زمانی بسیار به نفع شما است.
شناخت بیشتر ماشین و توجه روزانه به آن، همچنین تعویض قطعههای مصرفی در زمان مشخص خود، باعث میشود که اتومبیل شما کمتر به مشکلات اساسی برخورد کند. بنابراین بهتر است که ماشین خود را بیشتر بشناسید و توجه ویژه‌ای به آن داشته باشید تا بتوانید از بروز این‌گونه مشکلات و خسارت‌ها جلوگیری کنید.
