وقتی ماشین کار می‌کند، به طور طبیعی باتری آن داغ می‌شود؛ اما اگر این داغ شدن بیش از اندازه باشد و منجر به خروج دود از آن شود، داستان کاملاً متفاوت است. اگر نگران این موضوع هستید که آیا باتری ماشین شما زیاد از حد گرم شده است یا نه، تا انتهای این مطلب همراه ما باشید. ما در این مقاله از اکسون پارت، 9 دلیل رایج داغ شدن باتری ماشین را بررسی می‌کنیم و سپس چند راه‌حل اساسی برای کمک به جلوگیری از بروز این مشکل را بیان خواهیم کرد.
آیا داغ شدن باتری ماشین من طبیعی است؟
گرم شدن باتری ماشین روشن، در طول استفاده از آن کاملاً طبیعی است؛ اما اگر یک باتری معیوب باشد، ممکن است دمای زیر کاپوت را به بیش از ۲۰۰ درجه سانتیگراد هم برساند. اساسا تشخیص یک باتری خراب از یک باتری سالم بسیار مشکل است؛ مگر اینکه راننده علائم و نشانه‌هایی از خرابی این قطعه را در ماشین خود ببیند. مثلا اینکه باتری ماشین او بیش از حد داغ شده باشد یا اینکه متورم شود و بو بدهد.
در حالت کلی، دمای بهینه باتری حدود ۷۷ درجه سانتیگراد است. اگر دما به زیر این سطح برسد، ظرفیت باتری کاهش پیدا کرده و زمان شارژ افزایش می‌یابد. وقتی هم که دما از ۷۷ درجه بالاتر می‌رود، احتمال تخلیه باتری بیشتر می‌شود که این موضوع می‌تواند با کاهش شارژ ذخیره شده در باتری، آسیب جبران ناپذیری به این قطعه وارد کند.
اولین چیزی که شما را متوجه داغ شدن بیش از حد باتری می‌کند، بوی بد تخم مرغ فاسد است. باتری‌های استاندارد سربی حاوی مخلوطی از آب و اسید سولفوریک هستند و در واقع این اسید سولفوریک است که بوی بد می‌دهد؛ زیرا وقتی باتری به دمای معینی می‌رسد، محلول موجود در آن شروع به تبخیر کرده و تعادل مخلوط را بر هم می‌زند. این امر می‌تواند باعث جوشیدن محلول و داغ شدن بیش از حد باتری شود و بوی نامطبوعی ایجاد کند.
۹ دلیل برای داغ و گرم شدن بیش از حد باتری خودرو
حالا که می‌دانید احتمال داغ شدن بیش از حد باتری ماشین وجود دارد، برخی از دلایل بروز این مشکل را بررسی می‌کنیم تا ببینیم که منشا آن می‌تواند از کجا باشد. قبل از هر چیز لازم است بدانید که دلایل بالقوه زیادی برای این موضوع وجود دارد؛ اما برخی از رایج‌ترین علت‌های آن عبارتند از:
دینام یا تنظیم کننده ولتاژ معیوب
دینام قسمتی از ماشین شما است که مسئولیت شارژ مجدد باتری را برعهده دارد. اگر دینام دچار مشکل شود، ممکن است ولتاژ زیادی به باتری منتقل کند که نتیجه آن گرم شدن بیش از حد و متورم شدن باتری خواهد بود. در واقع این تنظیم کننده، جریان ثابت ولتاژ به باتری را تضمین می‌کند و اگر خراب شود، ممکن است باتری را بیش از اندازه شارژ کند. شارژ بیش از حد، گرمای اضافه تولید می‌کند و محلول الکترولیت داخل باتری را به جوش می‌آورد که به دنبال آن نتایج ناخوشایند دیگری هم رخ خواهد داد؛ بنابراین در صورتی که به سالم بودن دینام خودروی خود مشکوک هستید، در اسرع وقت آن را به یک مکانیک مورد اعتماد نشان دهید؛ زیرا رانندگی با دینام معیوب، به قطعات الکتریکی گران‌قیمت خودرو آسیب جدی وارد می‌کند و باتری را به کلی از بین می‌برد.
باتری ضعیف
گاهی اوقات داغ شدن باتری به خاطر خراب بودن خود این قطعه است. وقتی باتری ماشین ضعیف باشد، دینام باید بیشتر کار کند تا بتواند باتری را شارژ نگه دارد. این شارژ مداوم باعث گرم شدن زیاد باتری می‌شود. از طرفی چون باتری در کنار موتور قرار دارد، گرمای موتور هم این داغ شدن را تشدید می‌کند. معمولا با روشن شدن چراغ باتری، راننده متوجه معیوب بودن این قطعه می‌شود. در چنین شرایطی توصیه می‌شود که هر چه سریع‌تر آن را تعویض نمایید. فقط دقت کنید که قبل از تعویض باتری، نکات ایمنی را کاملا رعایت کرده و از یک متخصص بخواهید که کل سیستم شارژ خودروی شما را بررسی کند.
در هر صورت، اگر باتری ماشین بیش از اندازه داغ شود، وضعیت خطرناکی را برای هر کسی که در نزدیکی ماشین قرار دارد ایجاد خواهد کرد؛ زیرا همان‌طور که قبلا هم گفتیم، این گرما محلول الکترولیت را به جوش می‌آورد که این امر در نهایت منجر به انفجار باتری خواهد شد.
اتصال کوتاه
یک باتری ممکن است دچار دو نوع اتصال کوتاه داخلی یا خارجی شود. در باتری‌های امروزی، هر سلول حاوی دو صفحه سربی مثبت و منفی است که در محلول الکترولیت معلق هستند. اگر این دو صفحه با یکدیگر تماس پیدا کنند، یک اتصال کوتاه داخلی رخ می‌دهد. این اتفاق معمولا زمانی رخ می‌دهد که دمای جدا کننده‌های سلول‌ها به قدری بالا می‌رود که آن‌ها را ذوب می‌کند.
بسیاری از خودروهای مدرن به باتری‌های AGM مجهز هستند. باتری‌های AGM نسبت به نسل قبلی در برابر آسیب‌های ناشی از ضربه و ارتعاش مقاوم‌ترند و بعید است که اتصال کوتاه در آن‌ها رخ بدهد. در این باتری‌ها یک جدا کننده تشک فایبرگلاس بین صفحات سربی قرار دارد که به طرز موثری احتمال برقراری اتصال کوتاه داخلی را از بین می‌برد. برقراری اتصال کوتاه در باتری ماشین بسیار خطرناک است و در صورت ادامه این اتفاق، احتمال منفجر شدن آن هم وجود دارد. با این حال معمولا سلول‌های باتری، قبل از اینکه انفجاری رخ بدهد، شکسته می‌شوند و باتری را به کلی نابود می‌کنند.
اتصال کوتاه خارجی هم زمانی رخ می‌دهد که پایانه‌های باتری از طریق یک قطعه فلزی با هم تماس پیدا می‌کنند. البته احتمال بروز اتصال کوتاه خارجی نسبتا بعید است؛ اما اگر روی ترمینال‌ها را با ابزار فلزی کار کنید، ممکن است اتفاق بیفتد. اتصال خارجی باعث بروز گرمای بیش از حد می‌شود و ممکن است باتری را منفجر کند؛ بنابراین برای جلوگیری از هرگونه آسیب احتمالی، همیشه قبل از کار با باتری ترمینال منفی را جدا کنید.
استفاده نادرست از شارژر
اگر نیاز به استفاده از شارژر باتری دارید، کاملا مطمئن شوید که شارژر مناسب با نوع باتری ماشین خود را تهیه کرده‌اید. استفاده از شارژر نادرست، باتری ماشین را می‌سوزاند. ذکر این نکته مهم است که شارژر باتری برای باتری‌های سلولی مورد استفاده قرار می‌گیرد و هرگز نباید از آن برای باتری‌های AGM استفاده کرد. باتری AGM با تخلیه آهسته کار می‌کند و باید به همین روش هم شارژ شود.
شل شدن اتصالات ترمینال
شل بودن اتصالات در ترمینال باتری، مقاومت را افزایش داده و باعث گرم شدن باتری خودرو می‌شود؛ بنابراین وقتی که کارتان با باتری ماشین تمام شد، حتما چک کنید که تمام اتصالات تمیز و محکم باشند؛ زیرا تجمع خوردگی هم مقاومت الکتریکی باتری را افزایش می‌دهد.
استفاده از کابل باتری نامرغوب
استفاده از سیم‌های اتصال باتری بی‌کیفیت یا نامناسب می‌تواند باعث افزایش مقاومت و ایجاد گرمای اضافی شود. اگر این کابل‌ها کیفیت مطلوبی نداشته یا برای تامین برق مورد نیاز ماشین بسیار کوچک باشند، بیش از حد گرم شده و بر روی پایه‌های باتری ذوب خواهند شد.
دماهای شدید در محفظه موتور
محفظه موتور در هنگام رانندگی و به خصوص در گرمای تابستان به شدت داغ می‌شود. این گرمای شدید موتور و گرمای تابشی از سطح زمین، باعث تبخیر زودرس مایع باتری خواهد شد و حتی می‌تواند مشکلات شارژ بیش از حد را هم به دنبال داشته باشد. البته در صورتی که سیستم خنک کننده شما به درستی کار کند، خیلی بعید است که این اتفاقات رخ بدهد.
اختلال در عملکرد سیستم خنک کننده
تقریباً همه خودروها از سیستم خنک کننده مایع استفاده می‌کنند. سیستم خنک کننده با ارسال مایع خنک کننده به اطراف بلوک موتور و گرفتن گرما از آن، از گرم شدن بیش از حد موتور جلوگیری می‌کند. فن خنک کننده پس از ورود به رادیاتور، هوا را از طریق گریل به داخل محفظه موتور می‌دمد و مایع را خنک می‌کند. اگر به سیستم خنک کننده و قطعات آن آسیب خاصی وارد شود، موتور بیش از اندازه گرم خواهد شد که به دنبال آن باتری هم شروع به داغ شدن می‌کند؛ بنابراین اگر مشکوک به داغ شدن بیش از حد موتور خودروی خود هستید، بلافاصله رانندگی را متوقف کنید و با یک مکانیک مطمئن تماس بگیرید.
تخلیه سریع باتری
همان‌طور که شارژ سریع باتری باعث داغ شدن آن می‌شود، تخلیه سریع نیز آن را شدیداً گرم می‌کند؛ زیرا در چنین مواقعی باتری سعی می‌کند انرژی شیمیایی را سریع‌تر از توان خود به انرژی الکتریکی تبدیل کند.
4 نکته کاربردی برای جلوگیری از داغ شدن بیش از حد باتری خودرو
1- حواستان به آب و هوا باشد
اگر در مناطق گرمسیر زندگی می‌کنید، سعی کنید از رانندگی در مسافت‌های طولانی بپرهیزید. اگر هم مجبور به رانندگی هستید، توقف‌های منظم داشته باشید تا موتور ماشین خنک شود. پارک کردن ماشین در سایه هم کمک زیادی به کاهش دمای زیر کاپوت می‌کند.
2- خارج کردن باتری ماشین از خودرو در مواقع غیر ضروری
اگر برای مدتی قصد رانندگی با ماشین خود را ندارید، می‌توانید باتری آن را از ماشین بیرون بیاورید. البته بعد از خارج کردن این قطعه، آن را به درستی بسته بندی کنید و دور از هرگونه جسم خارجی نگهدارید تا از اتصال تصادفی خارجی جلوگیری شود.
3- وضعیت باتری را مرتب بررسی کنید
بیشتر باتری‌ها بین ۳ تا ۵ سال عمر می‌کنند. شما با یک بازرسی سریع می‌توانید نکات زیادی از وضعیت باتری بفهمید. انجام این کار به شما کمک می‌کند تا بوی نامطبوع یا ایجاد خوردگی روی ترمینال‌ها را قبل از تبدیل شدن به مشکل گرمای بیش از حد شناسایی کنید.
4- سطح مایع خنک کننده خودرو را بررسی کنید
با بررسی مخزن مایع خنک کننده، مطمئن شوید که سطح مایع خنک کننده خودروی شما در حد مطلوبی است. بدون مایع خنک کننده ماشین خیلی سریع و به طرز بسیار شدیدی گرم می‌شود؛ بنابراین سطح مایع را همواره و به خصوص در تابستان به طور مرتب چک کنید. اگر نیاز به شارژ دارد، درپوش رادیاتور را بردارید و مایع خنک کننده را داخل آن بریزید.
جمع بندی
در این مطلب از اکسون پارت، مهمترین علت‌های گرم و داغ شدن باتری خودرو را بررسی کردیم. به طور کلی، گرم شدن بیش از حد باتری وضعیت بسیار خطرناکی را برای خودرو و هر کسی که در نزدیکی آن قرار دارد، ایجاد می‌کند. وقتی باتری داغ می‌شود، محلول الکترولیت داخل آن می‌جوشد و در نهایت ممکن است باتری را منفجر کند. بنابراین اسید باتری هم در همه جا پخش خواهد شد. در هر صورت اگر بوی تخم مرغ گندیده احساس کردید یا فکر می‌کنید باتری ماشین شما متورم شده است و یا بخار از آن خارج می‌شود، به احتمال زیاد، باتری شدیداً داغ شده است. در چنین شرایطی فورا موتور را خاموش کنید و از یک متخصص در این زمینه کمک بگیرید.
