شنیدن صدا از ترمز خودرو در کنار این که بسیار آزاردهنده است، میتواند شما را از مسائل بالقوه خطرناک آگاه کند؛ بنابراین رعایت ایمنی در این زمینه بسیار اهمیت دارد و بهتر است هر چه سریعتر توسط یک مکانیک حرفهای بررسی گردد. این صداهای ناهنجار معمولاً به صورت سوت زدن، خراشیدن یا ساییده شدن هستند و خبر از یک مشکل مکانیکی در اجزای خودرو میدهند.
خوشبختانه در بیشتر موارد این مشکل به راحتی قابل رفع است و میتوانید قبل از آنکه پیشامد ناخوشایندی رخ دهد، جلوی آن را بگیرید. در این مقاله از اکسون پارت قصد داریم به بررسی نحوه عملکرد ترمز خودرو بپردازیم و دلایل شایع و اصلی سوت زدن آن را بیان کنیم.
سیستم ترمز خودرو چگونه کار میکند؟
بسیاری از اتومبیلها دارای ترمزهای دیسکی در چرخهای جلو و ترمزهای کاسهای در چرخهای عقب هستند. البته بسیاری از اتومبیلهای مدرن و گرانتر، برای هر چهار چرخ خود از ترمزهای دیسکی استفاده میکنند. هنگامی که پدال ترمز را فشار میدهید، یک اهرم متصل، یک پیستون را به داخل سیلندر اصلی که با مایع هیدرولیک پر شده است فشار میدهد. این مایع هیدرولیک در امتداد سیستمی از لولهها به سیلندرهای عریضتر دیگری که در کنار ترمزهای هر چرخ قرار دارند، سرازیر میشود و نیروی پای شما بر روی پدال ترمز را به نیروی کافی برای اعمال ترمز و توقف خودرو چندین برابر میکند.
ترمزهای دیسکی شامل دیسک ترمز، کالیپر ترمز و لنت ترمز هستند. هنگام فشرده شدن پدال ترمز، مایع هیدرولیک باعث میشود که کالیپر ترمز، لنت ترمز را روی دیسک فشار دهد. مالش لنت به دیسک باعث ایجاد اصطکاک میشود و انرژی جنبشی را به گرما در لنت تبدیل میکند. اما چه میزان حرارتی؟
توقف یک اتومبیل با سرعت زیاد میتواند ترمزها را تا 950 درجه فارنهایت یا بیشتر گرم کند. برای تحمل چنین حرارتی، لنت ترمز باید از مواد خاصی ساخته شده باشد تا در دماهای بالا ذوب نشود. برخی از این مواد خاص عبارتند از: کامپوزیت، آلیاژ و سرامیک.
ترمزهای درام نیز از اصطکاک برای توقف خودرو استفاده میکنند؛ اما روش آنها کمی متفاوتتر از ترمزهای دیسکی است. ترمزهای درام از یک درام ترمز و کفشک تشکیل شدهاند. یک طبل تو خالی با چرخ میچرخد. هنگامی که پدال ترمز فشرده میشود، یک سیلندر هیدرولیک کفشکهای ترمز را با آسترهای اصطکاکی به سطح داخلی درام ترمز فشار میدهد و باعث ایجاد اصطکاک و در نتیجه کند شدن حرکت چرخ میشود.
دلایل اصلی سوت زدن ترمز خودرو
استهلاک لنتهای ترمز
همانطور که گفتیم، لنت یکی از مهمترین قطعات سیستم ترمز خودرو است. لنتهای ترمز داخل کالیپرها قرار میگیرند و روی روتورها میچسبند. لنت به عنوان یک منبع اصطکاک عمل میکند تا قدرت توقف را برای شما فراهم کند. لنت ترمز در دسته مواد مصرفی قرار میگیرد و به مرور زمان فرسوده میشود. میزان سایش این قطعه به طیف وسیعی از متغیرها بستگی دارد. همه چیز از سبک رانندگی گرفته تا وضعیت روتورهای ترمز و نوع عملکرد کالیپرها در میزان طول عمر لنت تاثیرگذار هستند.
برای مشاهده گروه انواع محصولات بلبرینگ اکسون پارت کلیک کنید
نشانههای زیادی وجود دارند که به شما میفهمانند لنتهای ترمز خودرویتان آسیب دیدهاند و باید تعویض شوند. یکی از نشانههای واضحی که ممکن است با آن روبرو شوید، شنیدن صدای سوت از ترمز خودرو و صدای جیغ مانند از حسگرهای سایش در تماس با روترها است. از طرف دیگر، در شرایطی که فرسودگی لنتهای ترمز خودروی شما به حدی باشد که صفحه پشتی فلزی با روتور تماس پیدا کند، ممکن است صدای سوت زدن شدیدتری را هم احساس کنید.
لازم است بدانید در برخی موارد یک لنت به میزان قابل توجهی بیشتر از لنتهای دیگر فرسوده میشود. در چنین شرایطی گفته میشود که خودرو سایش ناهموار لنت ترمز دارد. ریشههای رایج این مشکل به تغییر ضخامت دیسک و روتورها بر میگردد. البته مشکلات مربوط به عملکرد کالیپرهای ترمز هم از عوامل اصلی سایش ناهموار لنت ترمز هستند. اجزای داخل کالیپر مانند پینهای راهنما میتوانند در زمانی که ترمزها اعمال میشوند، ترمز را در امتداد روتور بکشند که این امر به مرور زمان منجر به سایش ناهموار لنت خواهد شد.
استفاده از لنتهای ترمز بیکیفیت
سیستم ترمز خودرو از یک سری قطعات متحرک متصل به هم تشکیل شده است و هنگامی که یکی از اجزای آن آسیب ببیند، به مرور زمان اجزای دیگر هم خراب میشوند. به عنوان مثال زمانی که شما از یک لنت ترمز بیکیفیت استفاده میکنید، ممکن است به روتورهای ترمز هم آسیب وارد کنید.
هنگامی که پای خود را روی پدال ترمز فشار میدهید، لنتهای ترمز روتور را فشار میدهند تا خودرو متوقف شود؛ بنابراین زمانی که لنت از کیفیت مناسبی برخوردار نباشد و یا اینکه فرسوده شده باشد، با هر بار ترمز کردن فلزی که روی لنتها قرار دارد در برابر روتورها ساییده میشود و صدای ساییدگی یا سوت زدن از آن بلند میشود. همین عامل باعث آسیب رساندن به روتورها هم خواهد شد.
علاوه بر موارد ذکر شده گرمای تولید شده از صدای سوت زدن ناشی از برخورد فلزات که هنگام فشار دادن لنتهای فرسوده روی روتور اتفاق میافتد، میتواند روتور را متحرک کرده و شکاف دهد؛ بنابراین استفاده از لنت ترمز با کیفیت و یا تعویض و بازرسی منظم آن به شما کمک کند تا خودرویتان حداکثر بازده را داشته باشد و همچنین از هزینههای گران قیمت بعدی هم جلوگیری شود.
لازم است بدانید که رانندگی با لنتهای ترمز بیکیفیت یا کهنه به مرور زمان باعث فرسودگی تایرها هم خواهد شد؛ زیرا هنگامی که با یک لنت ترمز، روتور یا کالیپر نامرغوب رانندگی میکنید، لازم است که فشار بیشتری به پدال ترمز واتر وارد کنید تا خودرو متوقف شود. همین عوامل باعث میشوند که لاستیکهای شما سریعتر فرسوده شوند و سایش ناهموار پیدا کنند. در واقع مراقبت از ترمز به معنای مراقبت از لاستیک ها هم هست.
عملکرد نامناسب لنت ترمز با دیسک چرخها
یکی دیگر از عواملی که باعث شنیدن صدای سوت از ترمز خودرو میشود تماس نامناسب لنتهای ترمز با دیسک چرخ است. این مشکل بیشتر در خودروهای کارکرده مشهود است؛ زیرا در خودروهای کارکرده که عمر دیسکهای آنها به پایان نزدیک شده است، معمولاً دیسک چرخ سایش ناهموار دارد. همین عامل باعث میشود که لنت و دیسک تماس مناسبی نداشته باشند و به مرور زمان لنت هم آسیب ببیند.
به طور مشابه یک لنت ترمز معیوب، توانایی برقراری یک تماس ایدهآل با دیسک چرخ را نخواهد داشت و بنابراین ترمز گیری مناسبی حاصل نمیشود. به همین دلیل بسیاری از کارشناسان توصیه میکنند که هنگام تعویض دیسک، لنتها را هم عوض کنید؛ زیرا بهینه نبودن شرایط یکی از آنها در فرآیند ترمزگیری اختلال ایجاد میکند. به علاوه اینکه لنتها به نسبت ارزانتر از دیسکها هستند و مبلغ چشمگیری به هزینههای شما اضافه نمیکنند.
تنظیم نبودن فنرهای لنتهای ترمز
تنظیم نبودن فنرهای لنت ترمز باعث ایجاد صدای سوت از لنت میشود. در صورتی که این مسئله جدی گرفته نشود، به قطعات دیگری مثل دیسک ترمز خودرو هم آسیب وارد خواهد شد. در چنین شرایطی معمولاً دو نوع صدای سوت از ترمز بلند میشود. گاهی اوقات شما بدون اینکه پدال ترمز را بفشارید، صدای سوت را میشنوید. در این مواقع سیستم ترمز باید به طور کلی بررسی شود؛ زیرا احتمال دارد که سیستم ترمز قفل کرده باشد.
احتمال دیگر هم این است که موقع فشار دادن پا روی پدال، صدای سوت از آن بلند شود. در چنین حالتی گفته میشود که عمر لنتها به پایان رسیده است. در واقع قسمت انتهایی لنت بر روی صفحه کشیده میشود و صدای ناهنجاری تولید میکند. به طور کلی عدم نصب صحیح فنرها هنگام عوض کردن لنت ترمز و یا از بین رفتن حالت ارتجاعی آنها در طول زمان باعث لرزش لنت داخل کالیپر و ایجاد صدایی شبیه سوت میشود؛ زیرا تماس بین لنت و دیسک چرخ با مشکل مواجه خواهد شد. برای رفع این مشکل باید فنرها و پینهای نگهدارنده آنها عوض شوند و به طور اصولی نصب گردند.
وجود جسم خارجی و زبالههای انباشته شده میان لنت ترمز و دیسک
صدای ناهنجار سوت مانند از ترمز خودرو میتواند ناشی از گرد و غبار و زبالههای انباشته شده روی لنت ترمز باشد. وجود اجسام خارجی مثل شن یا سنگریزهها که بین لنت ترمز و دیسک چرخ گیر میکنند، باعث میشود که هنگام ترمز گرفتن دیسکها ساییده شوند و صدای گوشخراشی تولید شود .
استفاده از دیسکهای ترمز خطدار
یکی دیگر از علتهای شنیدن صدای سوت از ترمز خودرو میتواند به خاطر وجود خط روی دیسکهای ترمز باشد. این مورد هنگام تعویض لنتهای کهنه با نو بیشتر مشهود است؛ بنابراین بهتر است قبل از نصب قطعه جدید، سطح دیسک با دستگاه تراش، تا حدی که تغییر چندانی در ضخامت آن ایجاد نشود، صاف شود و پس از آن مورد استفاده قرار بگیرد.
ایراد در بلبرینگهای چرخ
استفاده از یک بلبرینگچرخ معیوب و یا مستهلک میتواند باعث ایجاد سر و صدای متناوب و سوتمانند در هنگام فشرده کردن پدال ترمز شود.
زنگ زدگی دیسک چرخ
استفاده نکردن از خودرو به مدت طولانی باعث زنگ زدگی دیسکهای چرخ میشود. در چنین شرایطی علاوه بر شنیدن صدای ناهنجار از سمت ترمز، لرزش خودرو هنگام ترمز کردن را هم حس خواهید کرد.
استفاده بیش از حد از ترمز
رانندگی در خیابانهای پر ترافیک و یا سربالاییها، مستلزم استفاده زیاد از ترمز است. این شرایط لنت ترمز را بیش از اندازه گرم میکند و باعث تولید صدای ناهنجار از آن میشود. البته با خنک شدن لنت ترمز این مشکل به خودی خود حل خواهد شد.
شل بودن کالیپرها
فرسودگی کالیپر یا شل بودن آن، منجر به ایجاد صدای سوت میشود. یک کالیپر معیوب اصطکاک لازم را برای توقف خودرو فراهم نمیکند.
استاندارد نبودن دیسک ترمز
کیفیت بد و غیر استاندارد بودن شکل ظاهری دیسک ترمز هم یکی از دلایل سوت کشیدن لنت ترمز است.
کلام آخر
در این مقاله از اکسون پارت به بررسی دلایل اصلی سوت کشیدن ترمز خودرو پرداختیم. به طور کلی ترمز یکی از قطعات مصرفی بسیار مهم اتومبیل محسوب میشود که در حفظ امنیت سرنشینان خودرو نقش اساسی دارد. سوت کشیدن لنت ترمز به عنوان یک زنگ هشدار برای راننده به حساب میآید که باید او را نسبت به وضعیت سلامت ترمزها نگران کند. نادیده گرفتن این موضوع علاوه بر اینکه به مرور باعث خرابی قطعات دیگر هم میشود، ریسک تصادفات را بالا برده و جان سرنشینان خودرو را به خطر میاندازد؛ بنابراین در صورت مشاهده چنین علائمی هر چه سریعتر به عیبیابی سیستم ترمز خودرو خود بپردازید و در جهت رفع مشکل اقدام نمایید.