یکی از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین بخش‌های خودرو که تاثیر زیادی در حفظ عملکرد صحیح و افزایش طول عمر موتور دارد، فیلتر است. فیلترها با تصفیه و پاکسازی مایعات و هوای ورودی به موتور، از آسیب‌های احتمالی به موتور جلوگیری کرده و به بهبود کارایی خودرو وکاهش آلایندگی کمک می‌کنند. انواع مختلفی از فیلتر مانند فیلتر سوخت، فیلتر هوا، فیلتر روغن و فیلتر کابین در خودرو موجود است که هر کدام وظایف خاص خود را دارند. آشنایی با این اجزا، به مالکان خودرو کمک می‌کند تا مناسب‌ترین گزینه‌ها را برای خودروی خود انتخاب کنند و در نگهداری بهتر از وسیله‌شان، کوشا باشند.
در این مطلب از اکسون پارت همراه ما باشید تا مروری بر انواع فیلتر خودرو داشته باشیم و به بررسی کارکرد هر کدام از این قطعات بپردازیم.
انواع فیلتر خودرو
پیش از اینکه به بررسی و مقایسه انواع فیلتر خودرو بپردازیم، بهتر است ابتدا ماهیت این محصول را برررسی کنیم. در واقع فیلتر به جسم پره‌داری گفته می‌شود که به منظور پالایش سوخت، روغن، هوا و سایر سیالات ورودی به خودرو طراحی شده است. این محصولات با جلوگیری از ورود اجسام خارجی به داخل موتور یا کابین ماشین، از آسیب دیدن و بروز خسارت‌های مختلف به خودرو جلوگیری کرده و عملکرد آن را بهبود می‌بخشند. هر کدام از فیلترهای خودرو، ساختار و کارایی منحصر به‌فرد خود را دارند که در ادامه به طور مفصل در مورد آن توضیح خواهیم داد.
بیشتر بخوانید: بهترین زمان سرویس دوره ای ماشین
فیلتر هوا
همان‌طور که می‌دانید، موتور خودروهای بنزینی از احتراق سوخت برای تولید انرژی و حرکت ماشین استفاده می‌کند. هوایی که وارد موتور خودرو می‌شود و در فرایند احتراق شرکت می‌کند، باید عاری از انواع آلودگی و ناخالصی باشد تا موتور کار خود را به درستی انجام دهد.
فیلتر هوای ماشین، قطعه‌ای ثابت در موتور خودرو است که در مسیر هوای ورودی به موتور و در قسمت جلویی یا بالایی آن قرار می‌گیرد و تمام آلودگی‌ها، ذرات گرد و غبار و حتی رطوبت اضافی هوا را به خود جذب می‌کند. فیلتر هوا درون یک محفظه پلاستیکی قرار دارد که یک لوله برای مکش هوا به این محفظه وارد شده است.
از جمله وظایف اصلی فیلتر هوای خودرو، کاهش تولید آلاینده‌ها، جلوگیری از آسیب به سیستم سوخت‌رسانی، کاهش هدررفت بنزین، افزایش عمر مفید قطعات موتور خودرو، بالا بردن بازدهی موتور از طریق بهبود کیفیت احتراق سوخت است. فراموش نکنید که این قطعه از قطعات مصرفی خودرو به حساب می‌آید و لازم است در بازه‌های زمانی مشخص تعویض شود تا عملکرد صحیح خود را حفظ نماید. باکیفیت‌ترین و بهترین فیلترها هم تاریخ انقضای محدودی دارند و نمی‌توان به صورت دائمی از آن‌ها استفاده کرد.
فیلتر هوای ماشین در انواع گوناگونی مانند فیلتر هوای کاغذی یا سلولوزی، فیلتر هوای کتان و فیلتر هوای اسفنجی ساخته می‌شوند. این مدل‌ها از نظر متریال به‌کار‌رفته در ساخت فیلتر و میزان بازده در عملکرد متفاوت هستند. هنگام انتخاب نوع مناسب فیلتر برای خودروی خود، به ظرفیت موتور خودرو و سایر ویژگی‌های آن توجه کنید. البته بهتر است از متخصصین این حوزه کمک بگیرید.
بیشتر بخوانید: زمان تعویض فیلتر هوا
فیلتر روغن
برای اینکه روغن موتور همواره به صورت تصفیه‌شده و تمیز روانکاری قطعات موتور را انجام دهد، لازم است از فیلتر روغن استفاده شود. فیلتر روغن، روغن را قبل از آنکه به قسمت‌های حیاتی و متحرک موتور برسد، تصفیه می‌کند. این ابزار نیز وظیفه از دور خارج کردن آلاینده‌هایی مثل قطعات و ذرات فلزی، گرد و غبار، سوخت نسوخته، باکتری‌ها و حشرات و ... را دارد تا روغنی تمیز جهت روانکاری، خنک‌سازی، آب‌بندی و پاک‌کنندگی به موتور وارد شود.
امروزه انواع مختلفی از فیلتر روغن صنعتی در بازار وجود دارد که شما با توجه به موتور خودروی خود و شرایط خاص اقلیمی، می‌توانید آن‌ها را خریداری کنید. انواع مختلف فیلتر روغن موتور عبارتند از:
فیلتر روغن جریان کامل: این فیلترها به دلیل اینکه تمام روغن موتور را فیلتر می‌کنند، به این نام مشهور شده‌اند.
فیلتر روغن ثانویه: این نوع فیلتر، حجم اندکی از روغن موتور را پیش از ورود به موتور تمیز می‌کند. از این رو نیاز شما به تعویض روغن خودرو کمتر می‌شود.
فیلتر روغن معمولی: فیلتر روغن معمولی که در دسته فیلترهای ثانویه جای می‌گیرد، از غشاهای سلولوزی تشکیل شده است. این فیلترها ریزترین ذرات و آلودگی‌ها را نیز تصفیه می‌کنند. به همین دلیل باید سریع‌تر آن‌ها تعویض کنید.
فیلتر روغن محفظه حرارتی: فعالیت این نوع فیلتر از طریق مصرف برق است. دو کار مهمی که فیلتر روغن محفظه حرارتی انجام می‌دهد، تمیز کردن روغن موتور از ناخالصی‌ها و بالا بردن دمای روغن است تا برخی از آلاینده‌های جذب‌شده در روغن موتور سوزانده شوند.
بیشتر بخوانید: زمان تعویض فیلتر روغن
فیلتر بنزین
سوختی که وارد باک خودرو می‌شود، معمولا طی مراحل حمل و نقل، انبارداری یا هنگام استفاده داخل باک، ناخالصی‌هایی را به خود جذب می‌کند. این ناخالصی‌ها، باعث صدمه رساندن و فرسایش سریع قطعات سیستم سوخت‌رسانی می‌شوند و کارکرد موتور را مختل می‌کنند. برای جلوگیری از این مخاطرات، باید از فیلتر سوخت استفاده کرد. فیلتر سوخت، آلودگی‌ها و ناخالصی‌ها را از سوخت جدا می‌کند و سوخت تمیز را جهت احتراق در اختیار موتور قرار می‌دهد.
فیلتر سوخت در دو مرحله عملیات تصفیه را انجام می‌دهد. ابتدا صافی پمپ و سپس صافی فیلتر، ناخالصی‌های سوخت را جدا می‌کنند. فیلترهای سوخت عموما از نوع کاغذی ساخته می‌شوند و برای کارایی بهتر، اغلب به صورت چین‌دار هستند. هر چه از فیلتر سوخت به مدت طولانی‌تری استفاده شود، مواد زائد بیشتری درون آن تجمع پیدا می‌کند و به تدریج مانع از جاری شدن بنزین به سمت موتور می‌شود.
فیلتر سوخت کثیف، بازدهی موتور را کاهش می‌دهد و باعث کثیف شدن انژکتورها، ریپ زدن خودرو هنگام روشن شدن، کاهش عمر پمپ سوخت و خرابی سنسور اکسیژن می‌شود. بروز علائمی مانند تغییر صدای پمپ بنزین بعد از باز کردن سویچ استارت، مصرف سوخت بالا و ... نشان‌دهنده این است که زمان تعویض فیلتر سوخت فرا رسیده است.
محل قرارگیری فیلتر سوخت در خودروهای گوناگون، تفاوت دارد. در هر حال، این قطعه در قسمتی از مسیر بنزین از باک به سمت موتور واقع شده است. در خودروهای امروزی، فیلتر سوخت را درون باک قرار می‌دهند. یک صفحه توری درون باک بنزین وجود دارد که به عنوان پیش‌فیلتر عمل می‌کند. این صافی جلوی ورود ذرات بزرگ آلاینده به درون پمپ بنزین را می‌گیرد. فیلتر سوخت نیز در همین مسیر و پس از پمپ قرار دارد. برای اینکه فیلتر سوخت وظیفه خود و تصفیه بنزین را به درستی انجام دهد، به فشار سوخت نیاز است که این فشار توسط پمپ تامین می‌شود.
فیلترهای سوخت در دو نوع کلی کارتریجی و غیرکارتریجی در بازار موجود هستند. در فیلتر کارتریجی، محفظه فیلتر از جنس فلز است و قابلیت باز و بسته شدن دارد. یعنی برای تعویض فیلتر کافیست محفظه را باز کرد و کاغذ یا نمد فیلتر را تعویض نمود. در نوع غیرکارتریجی، محفظه فلزی یا پلاستیکی است و قابل بازگشایی نیست. یعنی به طور کامل تعویض می‌شود.
فیلتر کابین
سیستم تهویه گرمایش و تهویه مطبوع خودرو نیز دارای فیلتر است. این فیلتر به فیلتر کابین خودرو شهرت دارد و همان وظایفی را برای سیستم HVAC انجام می‌دهد که فیلتر هوا یا روغن برای موتور انجام می‌دهند.
طراحی فیلتر کابین خودرو به صورت پلیسه‌دار است و معمولا از پنبه کاغذی، چند نوع فیبر و مواد دیگر ساخته می‌شود. این فیلتر، هوا را قبل از ورود به محفظه مسافر تمیز می‌کند و تمام آلودگی‌های هوای بیرون را به دام می‌اندازد.
فیلتر کابین خودرو، از وارد شدن گرد و غبار و گازهای خروجی اگزوز به سیستم HVAC ماشین جلوگیری کرده و هوای درون ماشین را تازه نگه می‌دارد. پاکیزه ماندن هوای داخل خودرو، همان چیزی است که بسیاری از افراد در طول سال و به‌خصوص در فصل‌های حساسیت به آن نیاز دارند.
سخن پایانی
در این مطلب از اکسون پارت، به بررسی کارکرد انواع فیلترهای خودرو پرداختیم. توجه داشته باشید اگر فیلترهای خودرو به‌موقع تعویض نشوند، با آلودگی و انواع ضایعات بسته خواهند شد؛ در این صورت، بازدهی فیلتر به حداقل می‌رسد. برای اطلاع دقیق از زمان تعویض انواع فیلتر، به دفترچه راهنمای ماشین خود مراجعه کنید و اطلاعاتی که تولیدکننده درباره تعداد دفعات تعویض فیلتر داده است را بخوانید. شما حتی می‌توانید از انواع باکیفیت‌تر فیلتر که با پیشرانه خودروی شما سازگار است، استفاده نمایید. در هر صورت، توصیه می‌شود هنگام چکاپ کلی خودرو، وضعیت فیلترها را نیز بررسی کنید.